FESTA DE CUNPLEANNU

di 

Mauro Damonte 



PERSONAGGI

LUIGIN MARITO DI EMILIA (circa 50 anni) 
EMILIA MOGLIE DI LUIGIN (circa 48 anni) 
CLAUDIA FIGLIA DI LUIGIN ED EMILIA (circa 25 anni) 
ANTONIO PADRE DI LUIGIN (circa 80 anni) 
LIDIA AMICA DI FAMIGLIA (70 anni) 
SILVANO AMICO DI CLAUDIA (22-25 anni) 



SCENA PRIMA

In scena alcuni mobili da cucina, con un tavolo dove sono sedute Emilia, Antonio e Lidia, che si apprestano ad una seduta spiritica a lume di candela.
Con un sottofondo di voci festanti e rumori proveniente dall’ esterno.
Al levare del sipario, i personaggi sono seduti al tavolo, nel buio più completo.



ANTONIO (Rivolgendosi ad Emilia, mentre con un fiammifero da cucina cerca di accendere la candela). U l’è inûtile che ti me mï a quellu moddu: a nu s’aççende. A nu pêu aççèndise: u gh’è u stupìn ch’u nu funsiun-na.
EMILIA A nu l’è culpa du stupìn: t’èi tì, papà, che cumme a-u solitu u te trèma a man.
LUIGIN Nu sun mì, te diggu: a l’è a candèia. 
LIDIA Òua che ghe pensu, anche mì, a mè, l’ho squèxi consumâ du tûttu: besêugna che me decidde a fâne pruvvista. Se vurèi, intantu che vaggu ne accattu quarchedûn-na anche pe’ vuiâtri.
EMILIA Quella candèia a l’è bunìscima. U l’è lë, ch’u nu l’è bun a aççèndila. E a forsa de pruvâ u me consumma tûtti i brichetti.
LIDIA (Con un sobbalzo, trovandosi davanti il viso di Antonio). Mamma mia, che spaventu!
EMILIA Cös’ u gh’è, scia Lidia?
LIDIA (Ad Emilia, alludendo ad Antonio). Nìnte, u me parèiva… u me parèiva de avèi vistu in fantasma.
EMILIA Ma se duvemmu ancun incuminsâ!
LIDIA (Che si rende conto della gaffe). Ghe dumandu scûsa, sciu Antonio. 
LUIGIN (Che è riuscito finalmente ad accendere la candela). Beâte vuiâtre che gh’avèi senpre què de schersâ. Eccu chì: finalmente ghe l’ho fèta. E comunque, se m’ avèsci dètu a mente a mì, nu gh’èa ninte de ciù bellu de ‘na partïa a scâa quaranta. 
EMILIA Uffa: s’u fuìsce pe’ tì se faièvan senpre e solite cöse!
LIDIA Quella de zêugâ a cârte a nu saièva stèta ‘na brûtta idea. Mì a ramìn sun ciûttostu brâva. Ma anche cuscì u nu me despiâxe.
ANTONIO Cumme devu dïvelu? Mì cuscì nu me divertu. Nu me divertu, u gh’è pocu da fâ.
LIDIA Sulu ‘n po’ de pasiensa, sciu Antonio; e poi, a pêu èse ‘n’esperiensa interessante.
ANTONIO A pasiensa, stasèia, a l’è andèta a fâse benedì da-u prève de Sant’ Ermu. In quantu all’”esperiensa”, ne faièva vuentèa a mènu, ve l’ho zà dïtu. 
EMILIA Avanti, sciû: v’ho spiegâ tûttu, nu stèmmu a perde âtru tenpu.
ANTONIO Cöse devu dî? Speremmu de fâ prêstu! (I tre devono disporre le dita a contatto fra loro, e Antonio furtivamente prende tra la sua la mano di Lidia). Che man câda che scia gh’ha, scia Lidia!
LIDIA Anche a sêu, sciu Antonio: a l’è ‘na man câda e, u me pâ … tantu delicâ.
EMILIA Insumma: vurèi prestâ ‘n po’ de attensiun, vuiâtri dùi? Nu vurièi mïga mandâ all’âia tûttu ‘n sce-u ciù bellu!
ANTONIO Se ti a pìggi cuscì, mì m’ ârzu e me ne vaggu. Ghe mettu ciù a dïlu che a fâlu.
LIDIA Ghe dumandemmu scûsa, scia Emilia. (Rivolta ad Antonio). In fundu a gh’ha raxiùn: queste cöse o se fan ben, o u l’è mègiu rinunsiâghe.
ANTONIO E va ben. Ma a proscima vêutta u se fà cumme dîggu mì.
EMILIA (Con aria trasognata). Silensiu! Sìtti, me ràccumandu, che questa a l’è a vêutta bun-a, ou sentu! 
LUIGIN Alè, ghe semmu: òua a se ne va in “trance”, e chi s’è vistu u s’è vistu.
EMILIA (Provocando, non vista, uno strano rumore). Eccu: cöse ve dîxèivu? Ghe sémmu, u l’è chì vixìn, u l’è squèxi pruntu, u stà pe’ rivelâse!
ANTONIO Saià, ma mì nu sentu ninte.
LIDIA U l’ è propriu vèa, invece: a mì, in po’ fa, u m’è vegnûu ‘n brividu de frèidu.
EMILIA Ssstt! Ma nu capî che sémmu ‘n te ‘na fâse delicatìscima: nu besêugna assolûtamente spaventâlu! 
ANTONIO Pe’ mì…intantu nu gh’ho mâi credûu, a queste cöse.
LIDIA A prupòxitu: nu gh’avèi fètu câxu? A mì me pâ de sentî ‘na spûssa…
ANTONIO Sciä mîe ch’ u l’è u fûmme da candèia! 
EMILIA Insumma, vuèi stâ in po’ sìtti, che mandèi tûttu pe’ l’âia? Eccu, ghe sémmu! Spirito di Tutankamon, grande faraone d’Egitto, se ci sei batti un colpo! (Con un furtivo scossone al tavolino). Cöse ve dîxèivu? Ghe l’émmu fèta, u l’è chì, u l’è rivâ!
LIDIA (intimidita) Bungiurnu sciu cösu…(Rivolta a Emilia). Cumme scia l’ha dïtu ch’ u se ciàmma?
ANTONIO (Non ha inteso il suo nome). Cun a tûta o cun u limùn: questa gente sun tipi strâni. E comunque, mì cuntinûu a nu védde e a nu sentî ninte.
LIDIA E òua…cöse fémmu?
ANTONIO Fè pûre vuiâtre due. Intantu pe’ mì queste sun tutte bàlle.
EMILIA Eh, se ghe duvièva dumandâ quarcösa.
LIDIA (nel vuoto) Cumme ti stè?
EMILIA Eh, scì: anche u tenpu ch’ u fà, da-e sêu pârti!
LIDIA Ma…u nu dîxe ninte. E se u nu gh’avèsce què de parlâ cun nuiâtri?
EMILIA Oh, nu, questu u l’è inpuscibile : i Faraùin sun senpre stète persun-ne perben. 
LIDIA Quand’ a l’è cuscì…squèxi squèxi ghe ciammu quattru nûmeri da zugâ a-u Lottu.
EMILIA Scia l’è diventâ matta? Dumandâ quattru nûmeri a’n Spiritu!
LIDIA Ben, fòscia ho esagerâ: ne bastièvan sulamente dùi.
EMILIA Nu se pêu, ghe l’ho zà dïtu: u porta sfortûn-na. 
LIDIA Eh, âtru che: se sun buìn, portan ‘na càrega de dinè!
EMILIA Ma cumme devu dîghelu: i Spiriti nu se desturban pe’ cuscì pocu. Tante vêutte s’enfùttan, e alüa… pòvë de nuiâtre!


SCENA SECONDA

(Entra Luigin, mentre continua il sottofondo di voci festanti)


LUIGIN (Da fuori): Dieci e cinquantasette!
ANTONIO Oh, bellu Segnü câu: u gh’è pe’ ‘n davvèi!
LIDIA E u m’ha anche dètu i nûmeri da zêugâ a-u lottu: prêstu, in fêuggiu e ‘na bïru, che me i scrîvu!
LUIGIN (Comparendo in pigiama sulla soglia). Le dieci e cinquantasette, Emilia: pochi minûti a ûnz’üe, e u nu gh’è versu de riuscî a pigiâ sêun-nu!
EMILIA Nu ti pretendiè che vegnìmmu a cantâte a ninna-nanna, vèa?
ANTONIO Nu ti riesci a durmî? Che strânu: mez’ üa fa t’ho preparâ ûn-na de quelle camumille!
LUIGIN (Riferendosi al baccano che proviene dal salotto). Ätru ghe vêu, in certi câxi! E u l’è mëgiu che nu azunze âtru.
LIDIA (Impacciata vedendolo contrariato). Mì invece u l’èa zà ‘n po’ che tunbigiâvu surva ä tòua. Ansi: stâva dîxèndu a sêu mugè che ve devu propriu lasciâ. Dumandu scûsa… bun-na nêutte…e bun pruseguimentu a tûtti. 
LUIGIN (ironico, sottovoce) Bun proseguimentu: gh’ou daggu mì, u bun pruseguimentu! 
EMILIA Sciä pêu restâ, sciä Lidia: sciä nu dà fastidiu.
LUIGIN Ma scì: ch’a reste lë ascì a divertïse cun nuiâtri, che intantu chì u se va incuntru a-e üe picìn-ne!
LIDIA Gràssie, ma pe’ mì u s’è veramente fètu târdi: sun stanca, ho in tremendu mâ de gambe e me sun scurdâ de purtâme aprêuvu ë meixìn-ne pe’ a presciûn. Nuovamente, arrivederci.
ANTONIO Sciä spëte, sciä Lidia: l’accumpagnu!
LIDIA Che sciä nu se desturbe, sciu Antonio: cunusciu a stradda.
ANTONIO Intanto fâggu dùi passi; e poi, zà che sun in pë, me ne vaggu a durmî. Ho tantu de quellu sêunnu addossu che appen-na tuccu u lëtu m’indormu. (Antonio e Lidia escono; saluti a piacere) 





SCENA TERZA


(Continuano le voci festanti in sottofondo)


LUIGIN ( A Emilia, che lo osserva con perplessità). U gh’è pocu da miâ a quellu mòddu: t’ü sè ben che se sâtu l’ùa a l’è ‘na nêutte in giancu ch’ a me ‘spëta.
EMILIA U me pâ inpuscibile ch’u baste senpre cuscì pocu pe’ fâte perde a pasiensa.
LUIGIN (Riferendosi al baccano che proviene dal salotto). T’u ciammi “cuscì pocu”, questu? 
EMILIA Eh, cöse u saià mâi! Pè ‘n po’ de burdellu, che tra l’âtru n’ ou sentan mancu i vixin. Fà cuntu d’èse in cantè. 
LUIGIN Pè questu nu besêugna fâ grossi sforsi de fantasia! E poi, tègne presente che in cantè mì ghe travaggiu, mentre invece òua vurièva sulamente andâmene a durmì! (Controlla l’orologio appeso alla parete). U l’è squèxi mèzanêutte, ormâi: ch’ou vàggan a fâ da ‘n’ âtra pârte!
EMILIA Mïa che quellu relêuiu u l’è avanti. Nu ti t’ou ricordi ciù? Ti l’è spustè tì, e lancette: de ‘na bella mëz’ùetta, pe’ fâ credde a Claudia d’èse in ritârdu, quande a rientra a câsa doppu a discoteca. 
LUIGIN Ma ti te rendi cuntu, Emilia? U l’è squèxi mëzanêutte e mì sun chì, a giâ e a regiâ pe’ a câsa, sensa savèi duvve andâ, sensa savèi cöse fâ… âtru che èse tranquillamente in tu mè lëtu, a durmî, a dormire, a godermi il meritato riposo!
EMILIA Il “meritato riposo”: a runfâ, a spûssâ d’àggiu e de siòula, a petezâ e a rigiâte ‘n lungu e ‘n lârgu pe’ u lëtu; a inpedî a-i âtri de durmî, eccu duvve ti saièsci!
LUIGIN Nu capìsciu propriu u sensu de tûtte ‘ste pulemiche che ogni tantu ti te diverti a tiâ fêua: ognûn u dorme cumme u sà, cumme u pêu, cumme gh’han mustrâ. E sàcci che nisciûn u l’ha mâi truvâ da ridî in sc’ u mè mòddu de durmî fin-na a quande nu t’èi rivâ tì, Emilia: fino a quando non ho incontrato te sul mio cammino!
EMILIA E se mâi! Se nu ghe pensâvu mì, a mette ‘n po’ de sâ ‘n te quella sûcca vêua! Mì sula sò quantu ho dovûu penâ, prìmma de purèi vèdde quarche resultâtu.
LUIGIN T’è persu a memöia, Emilia; nu ti sè veramente ciù quellu che ti dîxi. Ciû ti vègni vëgia, ciù u têu çervëllu u te se trasfurma in ègua.
EMILIA (Trattenendo uno scatto nervoso). U pârla quellu ch’u l’è senpre in perfetta furma! Mïa, lascèmmu perde, che anchêu u l’è u cunpleannu de Claudia, e mì nu ho què de fâme du nervusu.
LUIGIN Eccu: questu u l’è ‘n argumentu ch’u me interessa. Zà che nu savémmu cöse fâ, parlémmu ‘n po’ de Claudia e de quell’esercitu de malémmi ch’ a s’è purtâ in câsa: u me piaxièva savèi quande se decìdan a levâ u desturbu, in mòddu da puèisene andâ a durmî in santa päxe.
EMILIA U se tràtta du cunpleannu de nostra fìggia, dòpputûttu: nu t’èi cuntentu?
LUIGIN Sente, Emilia: chì dentru òua u s’ esagera. U troppu u l’è troppu, e cunpleannu o nu, sentu ch’ u me sta muntandu n’âtru bellu sc-ciùppùn de futta! Ma zà, avièva dovûu capîlu subitu che questa a nu saièva stèta ‘na giurnâ tranquilla: prìmma a bullètta du telefunu, poi a màcchina ch’a nu pârte, a mëzugiurnu ‘na zenugiâ ‘n ta miàgia, e pe’ finî in bellessa, duvèisene restâ serè in cuxin-na, rintanè cumme dùi ratti, sulu pe’ fâ postu a quelli de là. (Premendo inutilmente su di un telecomando). E cun a televisciûn ch’a nu funsiun-na!




SCENA QUARTA

(Continuano le voci festanti in sottofondo)


ANTONIO (Entra). Eccume chì: de cöse parlâvi?
LUIGIN (Ironico). Du tenpu ch’u faià duman! Tì, ciûttostu : cöse ti ghe fè turna chì, nu t’ è andètu a durmî?
ANTONIO Scì, ma poi u m’ è vegnûu in mente ch’u gh’è da purtâ via a rumenta.
EMILIA Purtâ via a rumenta… a ‘st’ùa de nêutte?
LUIGIN Ma nu ti veddi ch’u schersa: u nu riesce a durmî mancu lë.
EMILIA Che strânu: de solitu appen-na u tucca u lëtu u s’indorme.
LUIGIN Lë almenu u gh’è arrivâ, in lëtu.
EMILIA Cöse ti vurièsci dî cun questu?
LUIGIN Che cun quellu ch’u sta succedendu stasèia, u l’è zà ‘na furtûn-na, riuscî a giâ liberamente pe’ a câsa.
EMILIA Luigin, cöse ti stè çercandu de dî?
LUIGIN Nìnte: saiò mûtu cumme in pèsciu.
ANTONIO Cumme ‘n nasèllu! 
EMILIA Avanti, pârla, racùnta, dì cöse u t’è succèssu, che intantu passèmmu u tenpu! 
ANTONIO (Sedendosi sul divano). Intantu me mettu comudu: u nu se sà mâi.
ANTONIO Ebbèn? Nu fâne stâ in sce-e spin-ne!
LUIGIN (Confidenziale). Primma, mentre vuiâtri zûgâvi a cârte… ho incuntrâ ûn in tu curridü!
ANTONIO Cöse… ûn ‘n tu curridü?
EMILIA Nu fâ tanti regï de parolle, ch’u nu l’è u câxu, ho zà capîu tûttu: ti n’è cunbinâ ûn-na de têu! 
LUIGIN Mì nu ho cunbinâ in bellu ninte: u gh’èa ûn in tu curridü, ve diggu.
ANTONIO Insumma, nu tiâla tantu pe’ e lunghe: u se pêu savèi cöse u l’è succèssu? 
LUIGIN U l’è succèssu che mentre stâvu pe’ andâ a durmî u m’è vegnûu l’ urgensa de andâ in bagnu. Pe’ in po’ ho çercâ de resiste, ma poi… “Luigin!”, me sun dïtu, “ Nu besêugna assolûtamente aççende a lûxe. Se ti l’aççendi, quelli se n’accòrzan e ne pêu andâ de mëzu a têu salûte”. Cuscì, èa lì che me ne andâva quacciu quacciu lungu u curidü, quande inpruvvisamente me trêuvu davanti ûn èrtu cuscì, grossu cuscì, cun due spalle lârghe cuscì…
EMILIA Oh, mamma mia, che püia! E tì cöse t’ è fètu?
LUIGIN Ho pensâ, Emilia. Ho pensâ che nu ghe l’avièva mai fèta a rivâ in bagnu.
EMILIA E poi? Avanti, sciû, cunta, nu fâme stâ in sc’ ë spin-ne!
LUIGIN “ U testamentu l’ho fètu?”, me sun dïtu. T’èi capìu, Emilia: tì che ti dîxi senpre che nu te pensu mâi. Ëa lì, cunpletamente a u scûu, cun quellu là pruntu a sätâme addossu e a fâme chissà che cöse, e pensâva : “ Ti vêu vèdde che me sun scurdâ de lasciâ quarcösa a quella brâva donna ch’ a stà cun mì?”.
EMILIA Gràssie, Luigin: l’ho senpre dïtu che in fundu t’èi in galant’ommu.
LUIGIN Intantu quellu là u cuntinuâva a miâme senza parlâ. Bezêugnâva ben che quarchedûn u l’arvîsse u discursu: “ Bella giornata, oggi, non è vero?”, gh’ho fètu. Ma quellu ninte, u nu l’ha mancu fiatâ.
EMILIA E alùa?
LUIGIN E alùa ninte, Emilia: ormai èa in bàllu e bezêugnâva ballò: “ Senta, lo so benissimo che è tutto il giorno che piove “, gh’ho dïtu. “ L’ho detto così, tanto per dire…per non fare la figura del padrone di casa che incontra qualcuno nel corridoio di casa sua e gli passa davanti senza nemmeno salutarlo “.
EMILIA E quellu là?
LUIGIN Quellu là ninte: senpre fermu, immòbile cumme ‘na statua, cumme se mancu avesse parlâ. Prêuvu a fâ quarcösa, fâggu in passu in avanti, allùngu ‘na man e ci dico: 
“ Senta, giovanotto…”: u nu l’èa l’attaccapanni du curidü! E da quellu mumentu nu sun ciù stètu l’ommu de prìmma, Emilia: sun riuscîu a rivâ in bagnu e u nu l’è successu ninte; sun turnâ in lëtu e u me parèiva de vèdde unbre dappertûttu…a mì quella de rivâ fin-na a dumàn a me pâ ‘n’inprèiza inpuscìbile!
ANTONIO Nu t’è l’ûnicu, te l’assegûu. Bèn, òua mèttite comudu in sce-u divan e nu pensâghe ciù, ch’u l’è tûttu passâ. (Luigin inizia a sfogliare una rivista).
EMILIA (Rivolgendosi a Luigin, alludendo al rumore che continua a provenire dal salotto ). A mì, invece, u me pâ tûttu cumme primma. Pàssime u giurnâle, che vêuggiu pruvâ a destèndime ‘n po’ i nervi.
LUIGIN Ciû che u giurnâle stasèia u te ghe vurièva ‘n’enciclopedia! Invece a mì, pe’ quetâme in pò, me bastièvan anche sulu in pä d’ùe de sêunnu.
EMILIA (Che ha iniziato a leggere il giornale). “ Trascorrerete una giornata all’insegna del divertimento e del buonumore”. Eccu, ti vèddi: òu dîxe anche u têu uroscupu ! E tì, invece d’èse cuntentu, ninte: nu ti fè che lamentâte. Puscìbile che ti séggi senpre cuscî grébanu e bastiàn cuntrâiu?
LUIGIN Nu ricuminsèmmu, pe’ piäxèi. Cangia pagina, cangia giurnâle, lascia perde certi argumenti, che pe’ anchêu ghe n’ho fin-na d’avansu. 
EMILIA Nu ti capiè mâi ninte, tì.
LUIGIN Mì capìsciu sulamente ‘na cösa: che a quest’ùa vurièva èse a durmî tranquillamente in tu mè lëtu.
EMILIA Riprêuvighe, cöse ti vêu che te dîgghe. Pêu däse che a-a fin ti ghe rièsci.
LUIGIN In quantu a i uroscupi intendèmmuse ben: pe’ mì nu gh’è assolûtamente 
ninte de vèu, sun tûtte bagianâte inventè pe’ purèi vende i giurnâli e tegnî a gente davanti a-a televisciun. U l’è ridiculu, a-a giurnâ d’anchêu, crédde ancun in queste cöse.
EMILIA U nu gh’è propriu ninte de ridiculu e de inventâ, invece. Sun tûtte cöse vêe, che ognûn u pêu verificâ e sperimentâ ‘n sc’ a propria pëlle ogni mumentu. Basta avèi in po’ de fidûcia, se capisce, e nu avanzâ senpre a pretèisa d’èse speciâli, diversi da i âtri, cumme ti fè tì.
LUIGIN “ Poco prima di mezzanotte un padre esasperato butta fuori di casa una banda di giovani scapestrati ”: u dîxe fòscia anche questu u mè uroscupu?
EMILIA Quante t’èi scèmmu, Luigin: quanto sei scemo! E meschinetta mì, a illûdime che ti avièsci poscûu rivâ a vurèighe in po’ ciù de ben, a têu fìggia.
LUIGIN ( Il vociare proveniente dal salotto aumenta d’intensità). Mì nu gh’a fàggu ciù…nu i sùpportu, mì diventu mattu! Òua vàggu de là e gh’a fàggu védde mì!
EMILIA Tì nu ti fè in bellu ninte, invece: ti te ‘sèti chì, ‘n sce ‘sta carèga, ti te lèzi e pagine da cronaca spurtiva, e ti prumetti che prìmma de parlâ ti cunti armenu fin-na a dèxe. 
( Le voci e le risate fuori scena aumentano ancora).
LUIGIN Nêuve, nêuve e mëzu, nêuve e trèi quârti, dèxe menu quarcösa …e dèxe: questu u l’è troppu, òua u se stà veramente esagerandu! (Afferra una scopa e la brandisce minacciosamente verso l’alto). A-a vuèi ciantâ lì, brûtte fàcce mârçe che nu sèi âtru? O devu vegnî a pigiâve tûtti quanti a bacchè in sc’ a schén-na?
EMILIA Eccu, benìscimu: fémmuse vèdde! Facciamoci vedere, come si ricevono gli ospiti, in questa casa! Sente, Luigin: mì sun stanca, nu me rëzu ciù in pë, nu te suppòrtu ciù ; sun stûffa de sentîte sbragiâ pe’ ogni stupidâta che succèdde in questa câsa. Me ne vâggu a durmî e tì aràngetela in po’ cumme u te pâ. (Esce) 
LUIGIN L’aràngièva, scì…se sulu puèse fâ cumme dîggu mì! 




SCENA QUINTA

(Continuano le voci festanti in sottofondo)



ANTONIO (Dopo un silenzio). Sèi senpre cuscì nervusi, urtimamente.
LUIGIN Chi?
ANTONIO Cumme: chi. Tì e têu muggè. 
LUIGIN L’è lë ch’ a l’è intrattabile. Nu ti a veddi? A sâta sciû pe’ de cöse da ninte, 
e poi a me dà senpre a curpa a mì!
ANTONIO Lascia perde, che anche tì nu ti schersi.
LUIGIN Ma mì travaggiu, a-a sèia arrivu a câsa târdi e sun mortu da-a stanchessa; Emilia invece a nu fà ninte tûttu u giurnu.
ANTONIO Stà tranquillu, che anche lë a fà a sêu pârte.
LUIGIN (Inarrestabile). E a-a sèia ou crèddu, ch’ ha gh’ha ancun què de zugâ a-e cârte… o de parlâ cun i fantasmi!
ANTONIO Cun chi a pârla, têu muggè?
LUIGIN Cun i… lascèmmu perde, che t’u sè beniscimu.
ANTONIO E comunque, certe vêutte purièsci anche fâne a mènu, de fâ de queste scenate. Specialmente quande u gh’è de mèzu a Claudia.
LUIGIN Ti gh’è raxiun: cun a Claudia besêugna che me decidde a cangiâ registru. Emilia a ghe l’ha dète senpre tûtte vinte, pe’ forsa ch’a l’è cresciûa sensa nixùn giudissiu.
ANTONIO Claudia a l’è ‘na braviscima fìggia, invece, t’u sè anche tì. U ghe ne fuìsce, di zùveni cumme lë.
LUIGIN Cumme se nu ghe n’avèscimu ancun di prublemi, in questa câsa.
ANTONIO Mì tutti ‘sti grossi prublemi nu i veddu. Avèmmu de difficultè, ma sun quelle che han tûtte e famigge, a-a giurna d’anchêu; in ciù, ringrasiandu u Segnü, stèmmu ben de salute e nu paghemmu mancu de affittu. U te pâ pocu? 
LUIGIN (Dopo un silenzio). So zà duvve ti vêu arrivà: che se mì e mè muggè avèscimu passâ quellu che t’è passâ tì durante a guèra, nu avièscimu tûtte ‘ste belinâte pe’ a têsta. Pe’ piaxèi, nu dïlu, papà.
ANTONIO Tantu, ti l’è zà dïtu tì.



SCENA SESTA

(Continuano le voci festanti in sottofondo)



LUIGIN (Notando Emilia sulla soglia della porta). Oh, vègne,vègne avanti, Emilia: che piaxèi vèddite cuscì cuntenta! T’ è vegnûa a purtâne e ûrtime nutìssie da-a camera da lëtu?
EMILIA Ti avèivi raxiùn, Luigin: u nu gh’è versu. De là rïan, schèrsan, zêugan, fan ballâ carëghe e tavulin. U nu gh’è ninte da fâ, stasèia u l’è propriu inpuscìbile durmî.
LUIGIN Emilia, quellu che ti dîxi u me fà propriu piaxèi: vêu dî che – nu diggu senpre, ma armenu quarche vêutta – possu avèi raxiùn anche mì: e sensa bezêugnu de consultâ l’uroscupu.
EMILIA (Preoccupata). Ma sun ûnze e mëza passè, ormâi: quande se ne van?
LUIGIN Se ne van, se ne van: basta avèi in po’ de pasiensa. U l’è passâ l’invernu du cinquantasèi, ti vêu ch’u nu passe ‘na seian-na cumme questa! (Attirato da un articolo sul giornale). Emilia!
EMILIA Eh, cöse u gh’è òua?
LUIGIN T’òu sè che se andâvu de là e i pigiâvu tûtti quanti a bacchè u nu me purèiva succède ninte? 
EMILIA Cöse ti stè dîxendu, Luigin? Spièghite, pe’ piaxèi, che nu ghe capìsciu ninte.
LUIGIN Ninte, Emilia: u nu me purèiva succède ninte. Ninte pulisia, ninte carabinè, ninte vigili du fêugu e mancu quèlli da prutesiùn civile; ninte de tûttu questu. Anzi, nu me vegnîvan mancu a çercâ!
EMILIA Sente Luigin: u l’è târdi, sémmu stanchi, a mì u me sta vegnîndu in tremendu mâ de tësta; u nu l’è u mumentu adattu pe’ tïâne fêua ûn-na de têu. 
LUIGIN Mì nu tîu fêua ninte, Emilia: u l’è propriu scrîtu chì, in sce l’uroscupu : “ Qualche scatto di nervi nella serata, ma tutto si risolverà senza alcuna conseguenza”.




BUIO




SCENA SETTIMA


(Siamo al mattino dopo; stessa scena, la casa è avvolta nel silenzio. Emilia, Antonio e Luigin si sono alzati da poco)


ANTONIO (Entrando con un vassoio). Eccu chì: in bellu cafè càregu u l’ è quellu ch’u ghe vêu, dòppu ‘na giurnâ cumme quella de vèi. 
EMILIA (Alludendo a Luigin, che sta reclinando il capo seduto al tavolo della cucina). Eh, u se capìsce : tanti festèggiamenti poi lascian u segnu. (Antonio esce)
LUIGIN (Riprendendosi).Ch’a ségge cièa ‘na vêutta pe’ tûtte: mì, de ‘sti “ festèggiamenti”, cumme i ciammè vuiâtri, n’ avièva fètu vuentèa a menu: pòrtan in mûggiu de invexèndu e surviatûttu de spèize; che, pe’ u mumentu, de quèlle u nu ghe n’è bezêugnu.
EMILIA Eccu, benìscimu: propriu in bellu mòddu de incumensâ a giurnâ, questu. Sémmu appen-na chinè d’in lëtu e t’è zà dïtu a têu! Dimme ‘n pò, ciûttostu: a Claudia duvv’ a l’è, u se ne sà quarcösa?
LUIGIN A quest’ùa duvve ti vêu ch’a sègge: a durmî ‘n tu sêu lëtu. 
EMILIA Cumme: a dorme ancun… nu ti l’è adesciâ?
LUIGIN Nu ghe pensu propriu: a l’è lë ch’a duvièva chinâ e vegnî a dumandâ scûsa pe’ cumme a s’è cunpurtâ.
EMILIA Scì, ti l’è truvâ quella bun-na!
LUIGIN Ma insumma, cöse duvièva fâ? Fâghe i cunplimenti pe’ avèine tegnûi adèsci fin-na a due ùe de nêutte? Questu u me pâ veramente troppu. Se poi duvèsce fâ affidamentu ‘n sce de tì, staièva frescu: t’ è ‘n moddu de fâ che ti pâi fin-na cuntenta che têu figgia a se cunporte cusci’.
EMILIA Ninte afètu: t’ u sè anche tì che gh’ u diggu senpre, de rispettâ i urari.
LUIGIN Alùa saièva ben ricurdâghelu, ogni tantu.
EMILIA Questu u saièva cunpitu anche têu. Ma zà, tì in te questa câsa nu ti gh’èi mâi. E quande ti gh’èi, nu ti fè âtru che ratelâ.
LUIGIN Eccu, benìscimu: anche de nu èse in bun puè òua ti me rinfacci! 
EMILIA Sentïlu, u scignurin: u se risente anche!
LUIGIN Vuriè propriu vèdde: cun tutta a vitta gramma che ho senpre fètu pe’ fâve avèi tûtte e cumoditè, a tì e a têu figgia!
EMILIA Sente, Luigin: nu te sciatâ tantu, ch’u nu l’è u câxu. Lascia perde, che cun mì certi discursci nu attaccan.
LUIGIN Giûstu : lascèmmu perde, che nu ho nixûn-na intensiun de fâme du nervusu… (Guardando l’orologio) e poi sun zà in ritârdu pe’ u travàggiu.
EMILIA Te devu ancun preparâ u mangiâ da purtâ via.
LUIGIN E alùa mèscite, cöse ti aspe’ti, nu ti veddi ch’u l’è târdi?
EMILIA Cun tûttu ‘stu remèsciu me n’ea scurdâ... òua vàggu. (Esce).









SCENA OTTAVA



ANTONIO (Entra). T’èi senpre in trasferta da-e pârti de Albenga?
LUIGIN Eh, scì. Anchêu me sun piggiâ a mattinâta libera, ma u ghe ne saià ancun pe’ dùi o trèi mèixi.
ANTONIO Senpre cun l’inprèiza de quell’inzegnè…cumm’u l’è ch’u se ciamma?
LUIGIN Planamente: inzegnè Planamente. 
ANTONIO Zà: inzegnè Planamente. U me pâ de avèine zà sentîu parlâ.
LUIGIN Mah, nu so…in tipu fètu a sêu moddu, in pò refiùsu...
ANTONIO Alòua u l’è propriu lë. Quellu ch’u te ciamma a-a sèia târdi, due o tre vêutte a-a settiman-na, e u te tègne a-u telefunu pe’ de mëz’ue. 
LUIGIN Nu dîme ninte. A vêutte o-u caccièva a forsa de câsci dentru l’inpastatrice, ma t’u sè anche tì cumme vàn e cöse a-a giurnâ d’anchêu: s’u se vêu travaggiâ, specialmente ûn da mè ëtè, besêugna adattâse, strènze u nâsu e culâ.
ANTONIO Te capìsciu, figgiu… te capìsciu. (Dopo un silenzio). Quant’u l’è che stè insèmme, tì e Emilia?
LUIGIN Eh, chi s’ou ricorda: tanti. Se sèmmu cunusciûi in te l’invernu du 71…
ANTONIO T’ou diggu mì da quantu tenpu stèi insèmme, tì e Emilia : vintisèi anni. Vintisèi anni che ve cunuscèi, che ve vurèi ben, magâri litigandu da-a matìn a-a sèia. Avèi passâ mumenti facili e mumenti difficili, avèi mìsciu a-u mundu a Claudia, l’avèi tiâ sciû bella, brâva e rispettusa, a pârte i caprissi de l’ëtè, se capisce…
LUIGIN Papà, lascia perde, ch’u nu l’è u mumentu de prediche, questu: devu andâ a travaggiâ.
ANTONIO …E òua cöse ti vurièsci fâ? Mandâ all’âia tûttu, sulu perché t’è mìsciu i êuggi addossu a quarche biundin-na ch’ a te mustra e ganbe e a te dîxe de parolin-ne gentili? Mïa de fâ a persun-na cumme se deve, che t’è tûttu da guagnâghe. 
LUIGIN Ma papà, nu ti pensiè mïga che…
ANTONIO Lèvitela de pe’ a têsta, t’èi capìu! Primma ch’u se sacce che ‘st’ inzegnè Planamente u nu esiste, u nu l’è mai esistìu, che l’inprèiza a l’è fallìa, che da dùi mèizi t’èi sensa travaggiu e t’u sè sulu tì duvve ti vè a passâ u tenpu quande ti sciorti de câsa. Primma che i mè pochi rispârmi finìscian, primma che a têu famiggia a te se sfàsce sutta a-e man. 
ANTONIO (Non ha il coraggio di replicare; rimane in silenzio, prendendosi la testa tra le mani, senza avere il coraggio di guardare negli occhi il padre). 
EMILIA (Entra, ignara della conversazione avvenuta tra i due; consegna a Luigin il contenitore con il cibo). Eccu chì: te gh’ho mìsciu anche ‘na fetta de turta ch’ha l’è avansâ da vèi sèia. E òua stème a sentì: se ve ne andèsci tûtti e dùi me faièsci ‘n piaxèi. Ne aprufittièva pe’ fâ e pulissie de câsa.
ANTONIO Ho capìu, ho capìu: anche anchêu u me tucca a mì, fa u gìu di negossi.
EMILIA Brâvu, papà, che ti te offri senpre, pe’ queste cöse. Tègni, chì u gh’è a bursa cun a lista da spe’iza.
ANTONIO (Infila la mano nella borsa, la rivolta ). Ma e palanche dùvve sun?
EMILIA Cumme, e palanche duvve sun: ‘n ta bursa nu de segûu.
LUIGIN Nu miâme mì, eh…(Alludendo ad Emilia), che nu ho mancu quelle pe’ a benzin-na. Prêuva a miâ sutta a ganba da tòua: ‘na vêutta u m’èa avansâ in biggettu da sinquantamialìe e sciccumme a traballâva l’avèivu usâ pe’ nu fâla mesciâ.
EMILIA Tì nu ti fè âtru che dì de stûpidâte; stûpidâte, ûn-na derë a l’âtra, da-a mattìn a-a sèia. E u bellu u l’è che t’èi anche cunvintu d’ èse spiritusu!
ANTONIO Saià cumme dî vuiâtri, ma chì palanche u nu ghe n’è, e mì cumme a-a pâgu, a spe’iza?
EMILIA Eh, zà! Eccu u prublema : cumme ti faiè a pagâ a spe’iza!
ANTONIO T’u ripéttu, Emilia: come la pago la spesa? Me pâ che a mè a ségge ‘na dumanda cièa e ben precisa: e tì nu ti m’è ancun rispostu. Dùvve l’è che pìggiu e palanche pe’ fâ a spe’iza?
EMILIA E dùvve ti e pìggi…e dùvve ti e pìggi: ti e pìggi dùvve e-e pìggian tûtti, nu?! Dùvve ti vurièsci piggiâle?
ANTONIO Ghe sun, Emilia: ci sono! Nu azunze âtru che ho capîu: ‘n tu mè purtafêuggiu!
EMILIA Brâvu : ti vèddi che ogni tantu quella tësta bùzza a travaggia.
ANTONIO U l’è propriu chì che te vêuggiu, Emilia. (Estrae il portafoglio). De palanche, chì dentru, u nu ghe n’è mancu l’unbra. L’ûnicu postu dùvve secundu tì u se nascunde u tesoru u l’è questu, ma u l’è vêugiu: vuoto, assolutamente vuoto, libero, sgombro, evacuato! In poche parolle, sun sensa mancu ‘n cittu in stàcca. E nu l’è afètu ‘na circustansa eccesiunâle, Emilia: urtimamente a l’è diventâ ‘na regula. Tîu fêua u purtafêuggiu, òu mïu, lë u me mïa, ‘n po’ pe’ drïtu e ‘n po’ pe’ traversu, e a-a fin u me dîxe: “ Ti ghe n’è ? “. E mì ghe rispundu: “ Mì nu, e tì? “ : “ Mancu mì!”. “ E alùa tùrnitene a u têu postu, che nu ti me servi mâi a ninte! “. (Ripone il portafoglio nella tasca dei pantaloni).
EMILIA Beâtu tì che ti a piggi in rìe. Ebén, vêu dî che ti faiè cumme u s’è senpre fètu: ti càtti e ti lasci da pagâ. E òua andèvene, tûtti e dùi, che nu vêuggiu ciù avèive in mëzu a-i pë.
ANTONIO Pè andâ, mì vaggu: ma se e premìsce sun queste, nu garantìsciu ninte.
LUIGIN Aspe’ta, papà: t’accunpagnu. (Dall’uscita si volta verso la moglie; vorrebbe dirle qualcosa, poi esce velocemente). 





SCENA NONA



(Dopo che i due sono usciti, Emilia accende la radio, si accinge a fare le pulizie di casa a tempo di musica. Dopo poco suona il telefono).

EMILIA (Sottovoce). Pronto, sì... come... ma sei matto a telefonarmi qui?... Ma sì, certo che ti stavo pensando… lo so, anch’io… anch’io ti voglio rivedere, ma lo sai anche tu che non è affatto semplice, conosci la mia situazione… ma no…no... si, ti ho detto, ma … non so… come? Oggi pomeriggio a casa tua? No, guarda, è meglio…che stupido che sei…ma no, cosa vai a pensare...certo… può darsi… si che vorrei… lo sai benissimo… si, ma non so se… (Appare Antonio sulla soglia e si ferma a guardarla; Emilia se ne accorge e subito alza il tono della conversazione, mentre Antonio scompare nella sua camera). Non si preoccupi, signora Sandra: va benissimo per questo pomeriggio. Alle cinque, ha detto. Sarò puntuale. Per la messa in piega. Arrivederci, a dopo, grazie. 
ANTONIO (Le si avvicina). Emmu decisu de fâse belle?
EMILIA Sulu ‘n’ aggiustatin-na a-i cavelli: ogni tantu a ghe vêu.
ANTONIO Senpre da-a solita parrucchèa, immaginu.
EMILIA Nu, questa a l’è n’âtra. Da quella de primma nu me ghe truvâvu ben, cuscì ho decisu de cangiâ. Questa a l’è ciù in periferia, multu ciù comuda pe’ u trafficu e u parcheggiu. Tì ciuttostu: cöse ti ghe fè de nêuvu in câsa, nu ti èi sciurtiu pe’ andâ a fâ a spe’iza?
ANTONIO Nu metìte a rïe: quande semmu stèti in stradda me sun accortu d’èse sciurtìu cun e pantofule a-i pë. 
EMILIA Pe’ questu nu ti devi preoccupâte: succede anche a nuiâtri zuèni. Mì, ‘na vêutta, sun sciurtìa de câsa sensa piggiâ u parègua. E fêua u vegniva ‘n’ ègua grossa cuscì.
ANTONIO Zà. U succedde quande u se gh’ha di pensieri pe’ a têsta.
EMILIA Eh, scì. A dev’èse cuscì.
ANTONIO A sinq’oue, t’è dïtu.
EMILIA Scì. ‘na scignùa a l’ha disdìtu l’appuntamentu, cuscì vaggu mì a-u sêu postu.
ANTONIO A sinq’oue duvèivu andâ da-u specialista, pe’ via de quelli esammi. Ti te n’è scurdâ; pasiensa. Me saièva piaxûu se ti m’avesci accunpagnâ .
EMILIA Ti savèsci quantu u me dispiaxe...
ANTONIO U nu fà ninte. Se nu ti pêu, ghe vaggu da sulu.
EMILIA Eccu, ti vèddi… u me saièva piaxûu anche a mì, ma… 
ANTONIO U nu gh’è mancu da fâ ‘na parolla. Dopputûttu ghe riesciu ancun, a risolvime ‘ste questiuìn. (Dopo un silenzio). Vêu dì che quande ho finìu passu a piggiâte da-a parrucchèa, cuscì turnemmu a câsa insèmme.
EMILIA U saièva bellu, ma mì nu sò quantu tenpu…
ANTONIO Mì, in mëz’ uetta speru de cavâmela.
EMILIA (Dopo una riflessione). Fèmmu cuscì: da-u mègu te ghe portu mì, in macchina, mentre vàggu da-a parrucchèa. Pe’u riturnu però ti t’aggiûsti cun a curriera. 
ANTONIO Zà, cumme ho fètu a nu pensâghe primma: ti aviè in mûggiu de cöse da fâ… e tante âtre da disfâ.
EMILIA Pè sen-na poi u l’e zà tûttu pruntu: basta mette a cassarolla ‘n sc’ u fêugu e aspëtâ.
ANTONIO Ti pensi de fâ cuscì târdi?
EMILIA Ma nu, nu creddu…u l’è che anche cun l’appuntamentu, da questa parrucchèa u nu se sà mâi quande u se sciorte: a l’è brava, ma de ‘na lentessa! Menu mâle che ûrtimamente u Luigin u rientra senpre târdi, cuscì...
ANTONIO Stasèia ti vediè ch’ u nu târda.
EMILIA Cöse? Duman u dilûvia! Se primma de dex’ ùe u nu rientra mâi a câsa! 
ANTONIO Te diggu che stasèia u l’arriva in perfettu urariu. A sett’ùe quellu u l’è zà cun e ganbe sutta a-a tòua.
EMILIA E tì cumme ti fè a savèilu?
ANTONIO Ou sò e basta. E òua stamme ben a sentì: se fuìsce in tì, ghe pensièva ben, primma de fâme fâ… ‘st’acconciatûa. Ti stè ben cuscì, nu ti n’è nixûn besêugnu. Ne cunusciu tante, che se sun fète cangiâ u tàggiu o u culure di cavèlli: van avanti pe’ ‘n pò, poi ‘n bellu giurnu se stancan, e pretendan de riturnâ inderè. Ma tante vêutte, turnâ inderè u nu se pêu: u l’ è troppu târdi, u nu l’è ciù puscìbile. Damme a mente a mì: telefunighe, a ‘sta parrucchèa. Digghe che ti gh’è ripensâ, che nu ti gh’è ciù intensiun de andâ a ‘st’ appuntamentu. Speru d’èsime spiegâ.
EMILIA (dopo un silenzio) Ti t’è spiegâ beniscimu, papà. 







SCENA DECIMA



LUIGIN (Entra). Possu… de cöse ciaccerâvi?
ANTONIO Du ciù e du mènu, cumme a-u solitu : ninte de inpurtante.
LUIGIN Quella de pantofule a l’è stèta bella però, papà! Ti te l’ è cangiè? 
ANTONIO Scì, stâvu giustu pe sciurtì. Ma nu piggième troppu in gïu: ne riparlièmu quande avièi a mè etè. Anche se mì nu ghe saiò ciù.
LUIGIN Andèmmu, sciû, papà: ti ricuminsi? 
ANTONIO T’è raxiùn, u nu l’è u mumentu. Tì, ciûttostu, cöse ti ghe fè chì: u nu se travaggia anchêu?
EMILIA Zà: cöse ti ghe fè, chi?
LUIGIN Me sun licenziâ. 
EMILIA Ti t’èi licenziâ… cuscì, ‘n sce dùi pe, sensa in mutivu?
ANTONIO Nu, nu, u mutivu u gh’è. Se fè attensiùn òua u v’u dîxe.
LUIGIN Appen-na mì e u papà semmu stèti fêua sun intrâ ‘n tu bar, ho ciappâ u telefunu, ho ciammâ in ditta e gh’ho dïtu de sercâsene ‘n’âtru.
ANTONIO Propriu cuscì: a l’è andèta propriu cuscì.
EMILIA E nu ti purèivi pensâghe ancun in po’, invece de fâ tûttu cuscì de spresc-ia?
ANTONIO Làscilu finì, che anchêu a l’è a giurnâ de belle nutissie! E tì, (Rivolto a Luigin) vanni avanti.
LUIGIN Me sun accortu che ‘st’ inzegnè… l’inzegnè Planamente, u l’èa ‘n pocu de bun, e che in te quell’inprèiza nu ghe saièva stètu da concludde ninte de bun. E poi, saièva senpre stètu a travaggiâ luntan da câsa. E nu m’ a sun sentìa de andâ avanti cuscì.
EMILIA Mette pûre che nu ti te ghe truvâvi ben, ma òua u prublema ch’u se presenta u l’è ‘n’ âtru: cumme ghe arrivemmu, a-a fin du mèise?
ANTONIO S’u l’è pe’ questu quellu prublema lì ghe l’èmmu senpre avûu.
LUIGIN Nu preoccupâte, Emilia: ho zà truvâ ‘n’ âtru travaggiu. Appen-na u papà u l’ha savûu da mè intensiun, u m’ha dïtu de presentâme da ‘n sêu cariscimu amigu, ch’u l’avèiva besêugnu de ‘n’ autista persunâle: ghe sun andètu e quellu u m’ha piggiâ a-u xiòu. Da duman mattin inissiu cun u nêuvu travaggiu.
EMILIA Che bellu: a tì u t’e senpre piaxuu, guidâ e macchine!
LUIGIN U me daià anche a divisa, e a pâga a saià squèxi u duppiu de quellu che piggiâvu in tu cantë.
ANTONIO Questu scì ch’u l’è ‘n curpu de fortûn-na! 
EMILIA Cumme sun cuntenta! 
LUIGIN Cuscì ho pensâ… de fâte in regallu. (Esce per un istante, a recuperare un mazzo di rose rosse). Queste sun pe’ tì… pe’ l’ûnica donna inpurtante da mè vìtta!
EMILIA Oh, Luigin: nu ti duvèivi! Grassie… (Lo abbraccia di slancio). Grassie: te vêuggiu ben.
ANTONIO Mì lèvu u desturbu. (Nessuno lo ascolta: i due sono impegnati in un intenso abbraccio). Ho dïtu che me ne vaggu!
LUIGIN T’è ancun chì, papà: nu ti duvèivi riturnâ a fâ a spe’iza?
ANTONIO Scì. Ma u l’è tantu bellu, vèdive abbrassè a quellu moddu, chu m’è vegnûu què de fermâme ancun in mumentìn. Nu gh’èu ciù abituâ. (Mentre Antonio sta per avviarsi suona il telefono: momenti di panico. Sia Emilia che Luigin temono un interlocutore poco adatto alla situazione. Il telefono squillerà a lungo). Sei diventè surdi? U gh’è u telefunu ch’ u sêun-na! (Nessuno si muove). Ho capìu: rispundu mì. E s’ u l’è pe’ ûn de vuiâtri, cöse ghe dîggu? (Altro silenzio imbarazzante). Ho capìu: ghe dîggu che nu ghe sèi. Pronto, casa Acquaviva… scì, sun Antonio. Scignurin-na Lidia: che
piaxèi sentïla! Ma ghe manchièva, pe’ caitè: nixûn desturbu, anzi… ma certamente, ghe u ripettu… cumme? Pe’ quell’invittu, scia dîxe…scì… scì… ah, eccu…scì… nu, ciouè: u va beniscimu, scia m’ha fètu propriu ‘na belliscima surprèisa! Va ben, alùa: d’accòrdiu. Tra mëz’ùa: saiò puntualiscimu. Grassie, sens’âtru… a doppu.
LUIGIN Chi l’èa?
ANTONIO A scia Lidia.
EMILIA A scia Lidia?
ANTONIO Vèi sèia l’avèivu invitâ a piggiâ in cafè insèmme... (Controscena dei due) Sûbitu a m’ha rispostu de nu, poi se vedde ch’a gh’a ripensâ.
LUIGIN Ti l’avèivi invitâ, ti dîxi…
ANTONIO Ma scì, che mâ u gh’è? A l’è vìdua anche lë da tanti anni… ‘na persun-na gentile, curretta, rispettusa… magâri in po’ troppu parsimuniùsa, ma chi u n’ u l’è, a-a giurnâ d’anchêu? Cuscì me sun dïtu: Antonio, perchè nu ti ghe fè in pensierin insimma? 
LUIGIN Ma papà! 
ANTONIO Nu de quelli pensieri là: de quelli nu me ne ricordu mancu ciù. E poi, u nu l’è mìga dïtu: vive insèmme u l’è cuscì difficile, a-a giurnâ d’anchêu, pêu dâse ch’ u nu se ne fagghe ninte. Ma s’u duvèsce capitâ, in fundu ne saièva cuntentu. Vuiâtri dùi ve vurèi ben, a Claudia a gh’ha a sêu vitta davanti, e a questu puntu mì possu anche fâme da parte pe’ i pochi giurni ch’u me resta da vive. E òua, s’u nu ve dispiâxe, me ne scappu a fâ a spe’iza: nu vuriè fâ aspëtâ a scignurin-na Lidia propriu a primma vêutta! (Esce).





SCENA UNDICESIMA



EMILIA (Dopo un silenzio). Têu papà ch’ u se pìggia ‘na chêutta pe’ a scignurin-na Lidia: questa nu l’avièva mâi immaginâ!
LUIGIN Zà. Ma ou capìsciu: u dev’èse brûttu diventâ vègi sensa avèi vixìn a persun-na che ti gh’è senpre vuscûu ben.
EMILIA Têu mamma... sêu muggè: chissà quantu a gh’è mancâ, in questi anni.
LUIGIN A dev’èse ‘na cösa tremenda, che ûn nu s’ a pêu mancu immaginâ. Urtimamente poi u l’è cangiâ, foscia u se sente troppu sulu. 
EMILIA E nuiâtri èmmu senpre fètu cuscì pocu, pe lë.
LUIGIN Ou sò. Sensa de lë questa câsa a nu saià ciù quella de primma.
EMILIA (Prendendogli una mano). Menu mâle che nuiâtri dùi se vurèmmu tantu ben… ciù ben de primma, vèa Luigin?
LUIGIN Sci. Te vêuggiu ben, Emilia. 
EMILIA Oh, Luigin…anche mì!
LUIGIN Tantu, tantu ben.
EMILIA Luigin!
LUIGIN Scì?
EMILIA Dimmelu ancun!
LUIGIN Te vêuggiu tantu ben!
EMILIA Anche mì. (Si abbracciano). Luigin!
LUIGIN Scì?
EMILIA Prumettimmuse ‘na cösa…
LUIGIN Che cöse?
EMILIA De nu litigâ mâi ciù: ti m’ u prumetti?
LUIGIN T’u prumettu. Prumettu che d’òua in poi nu te faiò mâi ciu arraggiâ. E tì?
EMILIA Anche mì t’u prumettu.
CLAUDIA (Entra sbadigliando e stiracchiandosi). Avèi finìu de fâ burdellu, vuiâtri dùi? U pâ inpuscìbile che in questa câsa u nu se posse mâi durmì in santa pâxe.
EMILIA Primma de tûttu bungiurnu. E poi, u se ghe dumanda furmalmente scûsa, scignurin-na “prufessoressa”, pe’ avèila tiâ zù da-u lëtu a nêuv’ùe de mattìn.
CLAUDIA Bungiurnu mamma, bungiurnu, papà. U l’è zà nêuv’ùe? Dumandu scûsa, nu m’èa accorta ch’u fuìsce cuscì târdi.
EMILIA Eh, zà, u se capìsce: quande ûn u dorme, u dorme. E poi, cumme u dîxe u pruverbiu: alla sera leoni, al mattino…
CLAUDIA V’ èmmu mïga dètu fastiddiu vèi sèia? Cumme me sun divertìa! (Abbraccia prima la madre, poi il padre). Grassie, mamma; grassie papà: m’avèi fètu in belliscimu regallu!
LUIGIN (Imbarazzato e anche un poco contrariato, prende Emilia in disparte). Gh’èmmu fètu in regallu? Doppu tûttu quellu ch’a n’ha fètu passà vèi sèia, gh’èmmu fètu anche in regallu? 
EMILIA Se capisce: ghe l’èmmu senpre fètu, pe’ u sêu cunpleannu!
LUIGIN Mì ghe n’ho fèti tanti de cunpleanni in questa câsa, ma regalli n’ho senpre ricevûu pochi. A nu purièva adattâse anche lë? E poi, da cumme a m’ha abbrassâ, u me pâ de capì che quellu de ‘st’annu u ghe sègge particolarmente piaxûu. (Con la mano fa il segno dei soldi). U l’è vèa?
EMILIA Ghe creddu, pòvia fìggia: da alùa che a l’aspètâva!
LUIGIN E dimme ‘n po: u te dispiaxièva dîme …cuscì, tantu pe’ nu fâ de brûtte figûe: cöse l’è, che gh’avièscimu regalâ?
EMILIA Ma s’u l’è da quest’invernu che nu fèmmu âtru che parlâne! 
LUIGIN Ti vuriesci dî che…
EMILIA Ma scì!
LUIGIN E ciâvi!
EMILIA Precisamente!
LUIGIN E mè ciâvi!
EMILIA E têu ciâvi..
LUIGIN Quelle da macchina!
EMILIA Propriu quelle.
LUIGIN E ciâvi da mè macchina!
EMILIA Segûu.
LUIGIN Ti l’è dète a Claudia!
EMILIA Ti me pâi scemmu. Certamente che ghe l’ho dète: gh’èmmu fètu u regallu, nu?
SILVANO (Compare, assonnato, sulla soglia della camera). Finalmente t’ho truvâ. Sente ‘n po’ Claudia, u se purièva avèi ‘na tassin-na de caffè?

FINE