'NA STORIA D'AMURI

Scene di vita varie in versi dialettali di

Antonio Sapienza



Personaggi:

Presentatore ( o presentatrice, ai fini di ridurre il numero degli attori)
Zu Vitu Spiciali –puparo e narratore di racconti epici
Angelica 
Annuzza

Sulla scena è stato creato un ambiente per recital: un leggio, un tavolinetto e alcune sedie.
All’apertura del sipario entra in scena il presentatore.

Presentatore – Rispettabile pubbrico, questa sera avemo il piacere di farivi sintiri la storia del combattimento tra Orlando e Rinaldo per la bella Angelica. Il narratori è u zu Vitu Spiciali, celebre per i so’ cunti di paladini di Francia alla villa Bellini e alla villa de varagghi. 
Signore e signori, ecco a voi u zu Vitu. 
Attacca banna. 

Rullo di tamburi. Entra u zu Vitu.

Vitu – Fremmi tutti!
Pres. - Cchi successi?
Vitu – Successi ca sta cuntata nun si po’ fari.
Pres. – Comu, comu?
Vitu – Comu, comu, vicinu Milanu. Ripetu pi cu ‘n ci vo’ sentiri: Stu cuntu nun si po’ cuntari.
Preis – E si ni vulisi usari a cortesia di dirini picchì, noi vi ascutamo... 
Vitu – Picchì… picchì…semplici: m’ascurdai lu librettu a casa, ecco lu pirchì.
Pres. – Ma siti strulucu e incuscenti. E ora cchi ci cuntamu alli spettatori…
Vitu - …ca pavaru u bigliettu!
Pres.- Esattamente…
Vitu – Ci cuntamu… ci cuntamu…videmu…ma si! Ci cuntamu: Na storia d’amuri.

Entra la donna che doveva fare Angelica.

Alge. – Ahu, ma cchi stati ancucchiannu? Ju vinni pi fari Angelica, e Angelica fazzu!
Pres.- (mettendosi le mani ai capelli) Bonu, va!
Vitu – E ci ai raggiuni, tu ava fari Angelica e Angelica farai. La sai la parti a memoria?
Ange.- Ca ora, cu tutti i pinzeri ca ci aiu in testa… ci mancava puru chissa…
Vitu – Io la parti di Orlando la so’, iddu, beneomele – più male che bene - sapi chidda di Rinaldo…
Pres.- … picchì ni vulissi cuntati ca tu a to’ parti a sai - tutta?
Vitu – Sempri cchiù assai di tia, brucculu spicatu! Ergo: o macari tu sai la to parti a memoria, oppuru… oppuru si fa Na storia d’amuri. Puntu e basta!
Ange.- Tintu ricattatori. E, sintemu, unni sarebbi la mia parti?
Viru – Cca è (tira fuori dalla tasca una specie di copione unto e spiegazzato)
Ange- Mih chi schifu! E unni u truvasti nu cassunettu d’a piscaria?
Vitu – Donna trista e volgare. Questo è nu gloriosu cimeliu di tant’anni di carriera. Iddu m’a sarvatu di tanti mali cumparsi ca ci avissi a fari na statua d’oru.
Pres.- Al copione?
Vitu – No, a to’ soru. Avanti sceccu patintatu, apprisenta lu spittaculu.
Pres. – Un momento e Annuzza unn’è?
Ange.- E dda banna, ca si sta pittanu lu mussu…ssa sciantosa…
Vitu – (al Presentatore) Valla a chiamari!
Pres.- Ahu e cchi è? Stu tonu cu mia? E cchi sugnu lu to criatu?
Vitu – (ironico) Sei il Presentatori, pi cui (deciso) annacati e vo’ chiamala!
Pres.- Vado, ma solamenti pi rispettu di stu spittabbili pubbrico…sennò… (uscendo)
Vitu – (pavoneggiandosi) Iddu va’ picchì annunaca si pigghia a giacca e sinni po’ ghiri – licenziato!
Ange.- Nonzi! Nun si po’ licenziari senza giusta causa.
Vitu – Ahu, varda a chista? E cchi fai a sindacalista cu mia? Bedda se tinni vuoi iri macari tu, (pomposo) quella è la porta.-
Ange- A vo’ cuccati, doppu vogghiu propriu vidimi come facissi lu spittaculu… Ahò, varda ca tu nun si Gasmann! Tintu teatranti puparu di quarta categoria.
Vitu – Non offendiamo, signora. (conciliante) Certu alli voti mi acchiappanu certi nervi…
Ange- E nun lassariti…acchiappari. Penza ca cca nuatri ni uscamu u pani, ccà ci mangiamu…-
Vitu – Ricevuto, donna, ricevuto.
Pres – (entrando) Eccola la sciò-ghell.(ironico)
Annu- (entrando dietro di lui) Picchì, ci avissi a diri cosa? (donna matura truccata inverosimilmente, con le mani ai fianchi)
Vitu – Arrivasti??!! E ora datti un contegno e travagghia!
Annu – ( ad Angelica) E cchi è nirvusu, pri casu?
Ange.- No priccasu, ma pi natura. (sottovoce ad Annuzzaa) Varda ca nun si fa’ cchiù l’Orlando, ma na storia d’amuri.-
Annu.- Davveru? Su scordò nautra vota? (Angelica, vistosamente annuisce)
Vitu – ( che si era portato al leggio) Allora presentatore, presenta.
Pres.- (distratto) Chi cosa?
Vitu – (sfottente) E cosa vuoi presentare le armi? Presenta lo spettacolo, perbacco, perdiana e per giove!
Ange.- … Sattunu e Giunoni, ci misi tutti a mazzu, schifiu.… 
Pres.- ( schiarendosi la voce) Signori, ecco a voi Na storia d’amuri. ( poi girandosi a guardare Vitu) Senti Vitu, senza offesa, ma ti lu stai riurdannu quantu dura sta scena? Sunu appena dieci minuti…
Vitu – E allora?
Pres- Voglio dire… dieci minuti… nzumma è pocu pi nu spettacolo decoroso…Ci ai pinzatu?
Vitu – Ju pensu a tuttu. Cca ci sunu autri libretti, ci arrangeremo.
Pre.- Arrangeremo? E nu spettacolu s’arrangia? Ahu a ca finire sta sira a pumarora na facci?
Vitu – Tu penza a prisintari, o restu ci penzu ju!
Pres.- Si, ma i pumarori mi pigghia macari ju, si ci primmetti?
Vitu – (con sopportazione) E abbi fiducia…
Pres.- Fiducia morsi ammazzatu.
Vitu – (pazientemente) Fidati, fidati di cu ni sapi chiussai di tia. Avanti va’, aggiungi questi. (gli da dei foglietti)
Pres.- (controllando i fogli, tra se) Stasera a vidu niura… Allura: Signore e signori questa sira vi apprisintamu, assemi a na sturia d’amuri, (trova con difficoltà a fogli giusti ) eccu …Campannu campannu, ovverosia scene di vita… ca macari storie d’amuri nun su’ propriu, ma che, dice u zu Vitu, sunu … edificanti. 
Attacca banna (rullo di tamburi) 
Vitu.- Fremmi tutti!
Prees.- E cchi successi ora?
Vitu – Successi ca tu come prisintaturi si na scamorza di Battipaglia! Ma cu ti sbrucculau ccà, sceccu di Pantelleria, (con enfasi) come disse il nostro compianto don Ninu Martogghiu.
Pres.- Ahu e chi è? Alli voti tu ci ai i nervi e t’a pigghi cu mia?
Vitu – Non propriu esattamente accussì, ma quasi, oserei dire: ci azzecca. Ma insomma quanti voti ti l’aia diri ca ci devi diri, a questi signori, quattro paroli di prisintazione?
Pres.- E ci ai raggiuni. Pirò a cuppa è da to’ picchì mi facisti cassariari. 
Vitu – E rimedia dunque, tinto fellone da strapazzo.
Pres.- Bonu va’, partiu tuttu (fecendo un cenno significativo con le mani) Chistu scattiò!
Vitu- Chi dicisti, garzone? 
Pres.- Dissi… dissi ca…ca…ca…
Ange.- Malarucatu, parra pulitu!
Ann.- E lassatilu stari stu figghiu sciatu…
Vitu – Avanti, presenta.
Pres.- Signore e signori, na storia d’amuri tratta di na storia d’amuri comu tanti storie d’amuri… pressappoco…macari…po’ darisi…( tra se) minchia m’o scordai!
Vitu – L’avemu capitu, allora ?
Pres.- (piagnucoloso) Basta, sugnu tuttu cassariatu, mih...
Vitu – (tra se) Questo è tuttu scartiatu.(al presentatore) Zitto, villico, come dire: viddanu. Fatti di ciancu, come dire: arrassiti, che questa scena l’apprisentu ju.
Dunchi, questa storia d’amuri è una storia d’amuri comu tanti autri storie d’amuri, ma non propriamente, picchì… ‘nzumma…alli voti…Ecco! Ci sono: 
Questa è una storia d’amuri vista da due comari vicine di casa, come dire: cuttigghiari ( e da un’occhiata significativa alle sua compagne); da due comari e dalla madre della carusa; da ‘n pugnu di caruse sparrittere, da nu picciuttazzu sarracinu; da carusidda medesima, e da… e da…beh, questo lo lascio indovinare a voi. Scusatemi assai si nun vu’ dicu, (pomposo) ma, cosa volete, è un mio puerile vezzo senile, ( ai suoi compagni che lo guardavano quasi allarmati) cosa ca vuautri nun putiti capire 
Attacca banna!

I brani che seguono saranno recitati dagli attori, a secondo delle varie parti che la regia assegnerà, prendendo le relative posizioni sul palco. 


Na storia d'amuri.

- Vossia chi dici, e` 'n fattu successu?-

- Nunca!...idda dissi:" Ti vogghiu beni."
E iddu scattio` p'a cuntintizza..-
- E ora ti vogghiu.. doppu chi veni?-
- .. Va..forsi 'n vasuni..cusa`, na carizza..-

- Bih, salatatu... eppoi? cuntassi.-

- 'N jornu chiddu passava p'a so strata
ca mirudda fumanti di pinzeri,
quannu d'arreri a na vitriata
visti a figghia d'o chiancheri..-

- Ma no! Idda c'entra na ssu discussu?-

- C'entra, e comu si c'entra. M'ascuta:
Iddu ci frisca cu tuttu u sciatu so;
idda vota i spaddi risintuta,
isa la testa dicennu:" Passato`! -

- Cosa di pazzi, mancu na duchissa..-

- ..All'indumani iddu ci ripasso`
e idda si vuto` dall'altra parti.
Iddu ci dissi: " Bedda, cu ti lasso`,
angliulu comu si, na me sorti? "-

- Nzamai, ma chi parrari e` chissu..-

- Ca uora!.." Prima ca vidissi a tia
eru mmenzu a mari in timpesta,
ora sugnu 'n lagu manzu, talia:
Ma nun vidisti ca persi la testa? "-

- Scanzatini.. Ora basta na mossa..-

- Gia`.. Idda s'affrunto` arrussennu,
iddu ncacco` a manu: ci desi 'n ciuri.
idda si lu pigghio`, e di rimannu
fici sfaviddari l'occhi d'amuri.-

- Pi mia, si l'ammucco` gia` a chissa!-


Na mavaria.


- Vih, diminiscanzi, ssu fimminaru..-
- Allura, signura mia, allura..-
- Ma comu fu ssu vilenu amaru?-
- Eh, quannu sa passari na malura..

..Me figghia era, bedda, na putia,
figghia massara, senza iungitura,
sirveva du puppetti a Lucia,
c'a sanu sentiri a " Truvatura."

Antrasatta trasi ssu malacarni!
Capiddi longhi, varva di na simana,
causi a tichito`, giacca cchiu` granni,
prufumu ncoddu comu na.. bottana!

E misi li so occhi di briganti
supra a dda carusa figghiasciatu
ca s'addumo` tutta! all'istanti..-
- Mih, malanova, ssu malasurtatu..-

- Santi palori, signuruzza mia.
Ssu zannu che pinnenti nta l'aricchi,
fici pi sicuru na mavaria,
na fattura! Ci fici du' schiticchi,

e senza ca dicissi ne` ci, ne` cio`,
senza ca nuddu aviss'antisu,
me figghiuzza cu iddu sinni scappo`!-
- Matri chiccosi...vaia za Tura, accur'o pisu!-



‘ A fuijtina.


- Cummari, ma comu finì dda facenna?-
- Comu finì? Nun si sapi ancora, 
però mi fijuru ca ssa lantenna
mali sfrusculi fa luciri – paccamora.- 

- Matri cummari mia, ju mi scantu
ca ssa farsa finisci a cutiddati,
picchì cumpari Cola nun è santu
e prestu quadia…ma, cchi taliati?-

- Si ci primmittiti cummari Rosa,
Cola sapi moviri li so’ brigghia;
e vui parrati comu si la cosa
nun vi pari l’ura ca s’appigghia!-

- Mih cummaredda mia, ma chi diciti? 
Comu? ju facissi na custijoni?
allura propriu nun mi canusciti…
Ca, forsi, faciti cunfusijoni…-

- Nonzi cummari . Cangiamu discussu:
sentu ca m’acchiana na quadarata.
M’abbasta ca vi stuijati u mussu
e ssa lingua tiniti ben’allippata.


Sparritteri.


- Ahu, Giuvanna, a sintisti a chissa?-
‘Nzamai, pari ca de nuvuli cascau: 
Comu se so’ figghia ‘n facissi a …Duchissa
picchì nu zannu si la schifiau.-


- Vidi comu parra ‘ssa bardascia!
Mela?! cchi calamu di Mungiuffi?
A cchi ci pari, c’appen’ammustr’a coscia,
si scangiunu pi jaddi …li jadduffi?- 


- Vih, malanova a idda, sugnu morta:
‘Ssa mavara mi misi nta so vucca.
E comu fazzu cu Vanni Sporta?
Chiddu tuttu cridi e tutt’ammucca!-


- Taliatila ‘ssa culumbrina
comu si cerni tutta pi la strata;
pari na vacca svizzera strachina,
c’aspetta ‘n toru ca ci fa a friscata!-


- Ju fussi…Duchissa, pi ssi du’ inviriusi...
E arrusicativi l’ossa c’o sali!
Fazzu impazziri granni e carusi?
A facciazza vostra e di cu’ mi vo’ mali!- 


U distinu.


E cu mi fici trasisi dda sira
nta dda putia 'n pocu fora manu,
unni alluzzai ddu pettu a pira
ca m'incatino` , pi un jornu sanu,

davanti a dda graziadiddiu?
E com'e` ca fu, ca na matinata
m'aspitto`, e arrussennu mi diciu:
-" Ti vogghiu beni, sugnu cunzumata! "

U distinu! Idda pareva diri:
-" Cumanna a li to forti manazzi
d'ampastarimi, d'allisciarimi, u viri?
sugnu di focu, fazzu cos'i pazzi!"-

E chi v'aia diri, chi sugnu 'n santu?
M'a purtai cu mia, nta vanedda,
e duci duci, ma cu 'n pocu di scantu,
m'ammuccai ssu pezzu di castagnedda!


Na vintura


Ju ci dissi: -" Ti vogghiu beni."-
E accumincio` a me vintura.
Eru na carusazza " cu mi teni ",
bedda, ricca, sidicianni allura...

.. Quannu si prisinto` ssu picciutteddu:
menzu zingaru, menzu giramunnu...
.. Dui jorna, forsi tri, pi 'n vasuneddu,
e a vita me cangio`, vutannu attunnu!

Uora sugnu grossa di se' misi,
abbiata supra stu matarazzu...
.. Iddu dissi:-" Tornu, ristamu 'ntisi."-
Ammatul'aspettu.. chi fa, m'ammazzu?

.. Nun mi la fidu cchiu` di chiangiri.
Fussi 'n'nzonnu?.. Nenti, ora u lassu!
E certu, accussi` aviss'agiri...
Cu ie`? Matri, mi parsi lu so passu.

Matri?

Quannu nascii, nun nascii attunnu.
A me tistuzza n'a mustrai a nuddu.
Nun visti nenti di ssu beddu munnu.
A mmoddu eru; finiu a mmoddu

dintra nu scaricu di fugnatura,
ammenzu a cosi tinti mi lassanu,
liquidi, moddi, qualchicosa dura,
e li me carni fini si squagghianu!

Quannu murii, nun murii mai!
Cu pinzo` pi mia? N'o sacciu diri.
Sacciu ca di cca` sentu li vai
di l'omini ca 'n si sannu capiri.

E picchi` vidu dda casa, nto cantu?
e dda fimminedda 'ntisa " Duchissa"?
.. Ci trasi 'n masculu..-" Matri, m'affruntu!"
Matri? Signuruzzu, chi dici chissa?


Pres.- Ed ora gentili spettatori : CAMPANNU… CAMPAMMU...e pi primu accuminzamu con il U pupu ruttu. La sorti ca ci riserva l’amuri - quannu nun è amuri sinceru: na pidata nto panaru e via.

Trivulu, Malanova e Scuntintizza
truvannisi a passari pi na via,
visturu, ompari nta munnizza,
‘n pupu ciuncu e orbu, ca chiangia.

Trivulu dissi ai so’ ompari :
-“ Picciotti,’nta stu pupu, vardati,
pigghianu forma tutti li me lagni:
Prima coppa, ‘nsurti e ‘ngratitati,

appoi, dda,’nta munnizza, pi finiri!”-
Malanova, c’ascutava c’aricchia tisa,
pigghiau a palora pi diri:
-“ Suddu chistu nun vi pari ompar,

stu pupu, mi cridu, c’aviss’assiri
menzu parenti di la me nannava,
chidda c’ora, lu faceva cridiri,
e all’indumani si lu nigava.”-

-“ Cusa` picchi`, - dissi Scuntintizza –
i vostri discussi mi parunu ammuzzu.
Chista e` un tipu di scumminatizza..
- stativi zitti, va beni, accuzzu! –

.. ca sulu ju, vardati, capiri lu pozzu.
ompari , pari gia` mortu da ‘n pezzu,
pi ddi tanti vileni ca avi nto vozzu,
ca di luntanu si senti li lezzu!”-

S’intisi com’un ompar stranizzu:
U pupu, ca vucca mmenzu ‘o mustazzu,
dissi a chiddi c’aveva a capizzu:
-“ A vui vi sacciu, ompari di mazzu.

E` n’autru ca ‘n mi lassa p’accuttu,
tantu ca mi lesina puru lu sciatu:
E` chiddu ca m’abbannuno` cca`, ruttu!
Dd’amuri eternu!.. ca mi fu aggiuratu..”

Pres.- Ed ora dimmi ca nun a’ mai pinzatu di fari i cunti cu la to’ cuscenza. È propriu stu discussu tra tu e idda, con l’inerventu di nu puvirazzu ca si dichiara d’essiri nientemeno ca lu to’ sunnuzzu, ca ti dicu….

Dormi, va’

Si c'e` cosa, vinitamilla a diri.
Ju sugnu sempri prontu a scutari,
datimi u tempu d'addiggiriri
chiddu ca pi forza m'aia ammuccari.

Nunca, sintemu u primu ca parra.
-" Ju sugnu a to vita, malasurtatu.
Vilenu minni duni c'a caparra,
c'a junta, co bon pisu, e 'ncaccatu.

Ma ascuta a mia: Beddu valenti
cangia rotta, sterza, vota, furria,
picchi` sinno` tra pocu, tu lu senti,

ca t'abbannunu, e paci a tia!"-
Matri chi scantu! Sugnu tuttu pisciatu.
Sintemu a n'autru, ca nun e` cuccu!
-" A to sorti sugnu, beddu ingrasciatu.
Videmu chi dici mammaluccu:

Cu si tu ca ti senti impurtanti?
Tu si nuddu, mmiscatu cu nenti!
Zoccu facisti di bonu pi tanti,
ju tu 'mpiattai, tenulu 'n menti!"-

Sintemu ss'autra, e mi v'accuccu!
Leviti davanti, vilenu amaru,
s'era pi tia e pe to ammuccu,
fussi che peri tisi.. o scimisciaru..

Avanti n'autru, ch'aiu primura!
-" Attentu a comu parri! Ca to scenza
e co to ntillettu, fai'a fiura
di 'n trunzu! Ju sugnu a to cuscenza!"-

Bella chista! E cosa m'addumanni?
Voi 'n salamalliccu, comu s'usa?
Oppuru, chissacciu, ci su comanni?
Vottinni, ch'e` megghiu, cosa fitusa!

Mi dici: passato`! oppuru: ammucca!
Ma pi tant'anni ju t'aiu ascutatu
ricivennu carcagnati 'nta vucca,
pi mia e pi tuttu u parintatu!


E gia`, tu fussi a me cuscenza..
Che to palori, fumu di fruscagghi,
cerca di 'n essiri a me scimenza..
.. pigghia pi fissa a n'autru c'ancagghi!


Avanti va, a cu ma diri cosa?
-" Ju vulissi diri macari a mia,
ma datisi ca 'n sugnu triacosa,
mi scantu da to malandrineria.."

Forza parra, cca` semu tutt'uguali!
Nenti scantu.. e dimmi, tu cu fussi?
-" Sugnu u to nzonnu, tali e quali.
e 'n vulissi sentiri sti discussi.

Ca comu? dicu ju: Passi urati
arriminanniti 'nta lu littuzzu,
ammatula aspittannu ne' nuttati,
d'arrifriscari cu 'n pocu di sunnuzzu,

e quannu ju arrivu duci duci,
ammischi ammuzzu tutti li to vai:
t'intossichi amaru, fai vuci,
comu si fussi veru, e n'o sai?

A zittiti babbazzu! statti mutu!
Fa' manzu manzu ssa panzat'e sonnu,
picchi` ssa priputenza, scunghiurutu,
mali frusculi porta pi cuntornu."-

Pres.- E se pi casu c’è tra vuautri nu picciutteddu ‘n pocu malandrinu, è megghiu ca sta attentu a:

L’ordini d'impurtanza.

'N jornu a forfici dissi a la pinza:
-" M'a sai dari, pi casu, sta risposta?
Si c'e` unu, nta stu munnu di panza,
ca sapi fari, giustu e apposta,

'n elencu scrittu, pi catiguria,
assacunnu l'ordini d'impurtanza,
di l'attrezzi di chista varveria,
sita all'angulu di la Mastranza?

Picchi`? Ca certu, nun e` pi vantu,
ma sugnu sicura d'essiri a prima,
sia pi tagghiu, ca p'autru cuntu.
Addumannatici a mastru Lima!"-

C'arrispunniu chidda: - " Eh figghia,
stam' accura a comu s'a parrari:
ju 'n m'ammiscu na sti centu briggia..
U pettini, cusa` si t'a po dari!"-

U pittinicchiu ca stava soru soru,
varagghiannu supr'a nu scupittuni,
pigghiatu antrasatta e di straforu,
dannisi na testa nu scuppuluni,

dissi ca iddu, pi propria arti,
av'a passari 'ntra milli piluzzi.
Ondi pi cui, sti cosi di parti,
e` megghiu lassalli a c'avi.. janguzzi.

Dettu chistu, indico` lu rasolu!
-" Fremmi tutti! - a scupitta li pria -
cca` sentu fetu di malu cunzolu!
Picchi` stu elencu? sta catiguria?

Nun fussi megghiu, si tu ci primmetti,
ca travagghiamu nzemi c'o varveri,
radennu cozzi, varvi e basetti,
senza cu sta avanti, cu arreri?"-


Ma lu rasolu mustrannu li scagghiuni
dissi:-" Accura, scecch'arrinisciuti!..
E chi criditi ca sugnu minchiuni?
Sugnu u primu, pugnu di cunnuti!

E tu, tinta forfici scunghiuruta,
'n parrai assai, sinno` ti tagghiu!"-
A forfici, p'accuntu, si stesi muta.
Ma picchi` pinzo`:-" Forsi e` megghiu

d'arripurtari chista custijoni
e aspittari n'autru mumentu:
Quann'a ssu gran pezzu di sciavuni,
mi ci rumpunu coddu e sacramentu!"-


Pres.- Chista è propriu bedda. “A Virità”: ca parra d’artisti, di uomini di gniegniu e di l’arti so’, ca volissiru essiri scaciuni di lu munnu, e inveci nun sannu ca…(suspance) cos’è la verità?


A’ virita`.

Nu scritturi, 'n regista e 'n pitturi,
accuffulati 'nta 'n sidili, a villa,
parravanu d'arti e di valuri,
alliccannusi un conu di vanilla.

Diceva lu scritturi, senza sciatu
accausa d'a nota Cunfirenza:
-" Ju ca fantasia vaiu allatu,
scrivennu, ma cumpunennu in prifirenza.

Na vota, m'arricordu, era tanta,
( v'aggiuru ca nun inventu nenti )
ca mi visti a festa di la Santa,
idda o Duomu, ju in Cuntinenti.

U munnu e` riccu cu la fantasia,
sintiti a mia!"-

U regista, chinu da so abbunnanza,
c'ascutava mutu e pinzirusu,
arricurdannu a so picciuttanza,
quannu era siccu e giniusu,

dissi: -" Aho, vardati chi vi cuntu:
Nu jornu allistevu na sirata
'nta nu gran tiatru, a Biniventu,
quannu na carusa arriciatata,

( c'affruntannisi mustra na curuna )
mi dice: " P'a to valia, ch'e` fina,
chista ti la manna la me signura:
E` l'arti! e tu ci l'haia'a cufina."

U munnu gira cu l'arti e la valia,
sintiti a mia."-

rispusi lu pitturi c'a varbazza:
-" Ju nun vogghiu pariri sciavuni,
ma quannu pigghiu a me tavulozza,
sentu milli e milli campanuni.

E subutu mettu 'nta 'n cavallittu
un trenta-quaranta, o, s'e` p'a rima,
'n quaranta-cinquanta, senza difettu.
E pittannu a comu veni prima,

l'anima mia, zac, s'innabbola...
E nta dda tila, cu la me creatia,
fazzu nu ritrattu di na figghiola,
ca 'n angileddu sinn'aggilusia.

U munnu si susteni c'a criatia,
sintiti a mia."-

Ma na prissuna mezz'addummisciuta,
c'aveva ascutatu ssu discussu,
cu 'n varagghiu fici sta nisciuta:
-" A ta scusari si mi pigghiu'u lussu,

ma si nun sbagghiu a custijoni,
parrati, di l'arti ca v'ha prutettu,
comu di lu munnu la raggiuni.
Nunca, ora vi cuntu chistu fattu:

Un vecchiu ca nun ci videva attunnu
e limosinava mmenzu a via,
a cu ci spiava: " Com'e u munnu? "
Diceva: " Beddu! Si c'e` puisia."

Chista e` a virita`, sintiti a mia."-


Pres.- E per finire, vi apprisintamu: L’ummira. Come dire lu subconsciu, oppuri l’autru tu, ca ti riporta a chiddu ca si: passeggeru nta stu munnu inesorabili. 


L'ummira.

Quannu mi sentu 'mbrattatu e scuru
( com'a stasira pari ca m'ammatti )
e vidu a me ummira nto muru.
ci dicu: -" Fussi megghiu nte to patti! "-

E chidda, antrasatta:-" Ma c'ancucchi?
Vulissi lassari stu to munnuzzu
pi veniri cca`, nta l'amari nicchi,
unni tutti su jttati ammuzzu? "-

Ristai comu 'n cuccu p'a supprisa
di sentiri un'ummira parrari,
poi ci dissi: Senti, senz'offisa,
ma tu, chi cridi di rapprisintari?

Chi sai di mia? Sfurria lu gnegnu
e talia chi sentu e chi penzu..
Tu parr'ammatula, sulu pi 'mpegnu!
Ma 'n vidi ca ju accupu c'ammenzu?

Stu me munnu, ca tu tantu allisci,
varda di chi cosa idd'e` capaci:
Fa beddi animali, aceddi'e pisci..
Nunca! nun crea puru li rapaci?

Crisci 'n virmuzzu supra 'n cavuleddu
pi cangiallu, a tempu, n farfalluzza..
E si 'n si l'ammucca prima n'aceddu,
chiddu si sbafa trunzu e fugghiuzza!

Sboccia nu sciuri di rara biddizza,
lu fa jucari nzemi che lapuni..
Po', na notti di jelu lu strapazza,
e all'indumani e` siccu, nta na gnuni!

Si grava di l'addevu na carusa.
Iddu crisci e si fa 'n picciriddu,
poi mpinna e cerca l'amurusa..
Forti, ginijusu, macari beddu,


si cridi di lu munnu lu pattruni!
Ma t'arriva un micrubu fitusu
e ti l'ammucca comu 'n passuluni!
Picchi`? n'o sacciu, forsi e` mpignusu!


E quannu n'attocca, in cchiu`,qualchi ura,
e lu capiddu si fa sculurutu,
tu capisci qual'e` a to vintura:
Nascisti! Ma picchi` aiu nasciutu?

U munnu - capisci - ca so biddizza,
pi sicuru 'n ci voli connuttari.
Capricciusu, jetta tuttu nta munnizza,
pi n'attra vota arricuminciari!

Je stasira, ca ci penzu megghiu,
sentu ca e` bona cugniuntura
veniri cu tia, nto to sogghiu,
senza lastimi, anzi cu primura!

Muta s'arristo` l'ummira mia,
calo` a testa comu..'n picuruni,
mi parsi ca capi` l'alleguria..
Impallidiu.. mannai 'n vasuni.


Vitu - E ccu stu vasuni finisci qui questo…
Pres. – ( dalla platea, come se fosse uno spettatore) …burdilluni!
Vitu – (sorpreso, sbalordito,) Eh?... chi fu?... chi dissi?...
Spett.- … ca vulemu turnati i soldi d’o bigliettu… eccu cchi dissi.-
Vitu – E voscenza chi sarebbe? Fatevi riconoscere, qualificatevi, perdinci e perbacco!
Spett.- Sugnu uno spettatore, quindi lu to pattruni, guitto puparu arruffone e pomposo. E tu cusà, cchi pensi ca avissitu fattu nu spittacolo? Annunca na farsa? No, tu facisti nu cupioni che è nu minestruni di puisii di pueti da strapazzo- cappoi i liggisti di na sorti di manera da farimi macari vutari lu stomacu. E cchi pinzavi d’infinocchiarini! Tu ci futtisti i picciuli! 
Vitu – E cchi senti diri, ca li vuoi turnati?
Spett.- Avissì a essiri , ma mai sia! 
Vitu – Ah beni ( con un sospiro di sollievo) E annunca cchi voi?
Spett.- Voglio Orlando…
Vitu – …Rinaldo e Angelica…
Spett.- Esattamente!
Vitu – Nonzi, nun si po’. Torna dumanisira e videmo cchi si po’ fari.
Spett.- Comu dumanasira? E ora?
Vitu – E ora ? E ora cchi voi? U spittacolu ti lu vidisti - ormai. E se ti piaciu bene, se non ti piaciu… osia, magari, forsi, cusà, si incuminzava a nun piaciriti, putevi macari isari lu to panaru da seggia, susiriti e privarici della tua riverita presenza ( con enfasi), come si usa fare nei migliori teatri e… tra il pubblico raffinato. Onde per cui, attaccati al tram e fui!
Attacca banna!

Vitu esce di corsa, mentre il sipario si chiude precipitosamente.