A SIMENZA MIRACULUSA

Commedia brillante in due atti di:

Rocco Chinnici


Petru, maestro nell’arte del sapersi arrangiare, cerca con un insieme di espedienti di far soldi per tirare avanti la famiglia; ma li fa imbrogliando i clienti e vendendo loro sementi miracolose, ma…


Petru erborista
Cuncittina moglie
Filumena comare
Marasciallu
Appuntatu
Capitano


SCENA
(Un esterno. Bottega di Erboristeria, con appesi mazzetti di erbe, aglio, peperoncino…)


CUNCITTINA
(Petru, intento a togliere sementi dalle pere. Le sementi le mette da un lato mentre le pere le butta in un contenitore di spazzatura; Cuncittina osserva sbalordita) Ma si po’ sapiri, u picchì di ssu sprecu? Si po’ sapiri ca fari cu ssi simenti chi metti di latu? Nun è ca ti partju u cidiveddu a oj e ‘ncuminciasti cu dari i nùmmari? Viditi chi malaminnitta! Jittari i beddi pira e pigghiari i simenti! (Silenzio) E cuntinua, oh! Cu tia parru! Si po’ sapiri chi stai facennu, ti dissi?

PETRU
E zittuti locca! Nun vidi chi staju travagghiannu?

CUNCITTINA
(Ironica) Ah, si! Sta travagghiannu! E comu a jttari i pira e a tiniriti i simenzi?

PETRU
Propriu accussì, jttari i pira e tinirimi i simenzi; haj quarchi cosa ‘ncuntrariu?

CUNCITTINA
Ma viditi signuri chi facci di buttana chi havi! Allura u sai chi facemu?

PETRU
Sintemu, abbasta ca ti ‘ntuppi ssa vuccazza di cascetta.

CUNCITTINA
Pinsavu di jutariti macari ju, e… u sai comu? Chi munnu aranci, li jettu e mi tegnu i scorci! Eh, chi nni penzi? A vidiri chi guadagnu ca facemu!

PETRU
(Meravigliato) U sai chi a chissa d’aranci, ancora nun ci avia arrivatu!

CUNCITTINA
Ah, no? Ma comu, nun avemu un sordi pi fari ‘na lira; nun avemu mancu di chi manciari e jetti i pira? A sapillu, non mi l’avissi fattu bugghiuti quattru!

PETRU
E cuntinua ancora! Chistu è un travagghiu novu, u vo capiri!

CUNCITTINA
(Ironica) Ah, è un travagghiu novu! Ma viditi chi cosi! E… u vecchiu… u travagghiu vecchiu, ‘nveci qual’èra?

PETRU
E cuntinua, oh! U sai ‘n veci chi haju pinsatu?

CUNCITTINA
Ora signuri mé! Puru!

PETRU
(Meravigliato) Ma… puru chi, si ancora nun t’haju dittu a chiddu ca haju pinsatu?

CUNCITTINA
No! Dicia… puru! Comu esclamazioni di maravigghia chi tu rinesci macari a pinsari.

PETRU
Ma chi pigghiasti a currenti sta matina, chi divintasti così elettrizzata? Oh, ma comu si fa chi nun ci nni va bona mancu una! Comu, propriu tu nun avissi di chi ciatari supra a chissu.

CUNCITTINA
(Ironica) Comu, comu! E picchì?

PETRU
E ‘nsisti, oh! Ti pari ca si zitti! Unu ‘un voli nesciri nutularìì o chianu e idda…

CUNCITTINA
Travagghiu novu, nutularìì! Senti, ma ti pari u mentu di jucari e quiz, chistu? Parra, parra pi quantu ti capisciu!

PETRU
Dicu chi proriu tu nun avissi di chi parrari, supra ssu fattu di… pin-sa-ri, picchì si ora si cu mia… a turturarimi tutta la santa jurnàta, è picchì ddu jornu ca ti canuscivu, era ju chi nun pinsava propriu, e chi si l’avissi fattu… corpu di sangu a mia! Tu nun avissi mancu avutu sta furtuna d’aviri divintatu signura!

CUNCITTINA
Aspetta… aspetta! Divintai… signura… cu tia? Senti, pezzu di baccalaru a bagnu maria, vidi ca ju, signura, c’era di prima chi canuscivi a tia, o chi ti pari!

PETRU
(Sbalordito) Comu, comu! Di prima ca canuscivi a mia? Quindi voli diri ca ju… nun fuvu… u primu, chi… (allusivo all’averla posseduta, fa le corna) Allura…

CUNCITTINA
…Allura, ‘nzoccu? E chiudi ssa manu, gran pezzu di babbasunazzu! Io ‘ntinnìa diri… signura, comu purtamentu, ducazioni… Ma già, chi ti staju a diri a tia sti cosi, gran pezzu di zaurru chi nun si avutru! Tu, ti sei incivilito (errori voluti) conoscendomi a me. Si tu, ‘nveci, c’avissi di chi ringraziarimi pi ddu jornu ca mi truvasti ‘nno si; baccalaru a ghiotta ca nun si avutru! Oh, e pensa, puru! Picchì non penzi chiuttostu a comu fari pi mettiri supra a pignata? (Ironica) E dd’avutra to matri! Dd’autra to matri! ca mi rialò un sirviziu completu di pignati!

PETRU
Ancora cu sta camurrìa du sirviziu di pignati! Si po’ sapiri, ora, chi ci trasi me matri e u sirviziu di pignati?

CUNCITTINA
Ah, nun c’entra dici? Comu! Havi cchiù di decianni ca semu maritati… malidittu ddu jornu, e ancora ‘nn’avemu di ‘ncignari (usari) una di pignàta! Mancu ca jinchemu ‘na gnuni. Nun era megghiu chi to matri si ccattava ‘na bedda pilliccia e si nni java a passiari a villa!

PETRU
‘Ntantu chiuditi ssa vuccazza di cascetta ti dissi, e a passiari a villa ci porti a to soru, bastasunazza e linguta chi nun si avutru! Viditi, signuri me, chi sorta di rusariu haju di dirimi a ogni matìna! E poi, ti dissi chi staju travagghiannu, travagghiannu pi vidiri comu mettiri supra… a pignàta! U vo capiri?

CUNCITTINA
Ah, quindi tu… jetti i pira, e… teni i simenzi… pi quantu mittemu supra… a pignata? (Ironica) Ma lu putivi diri prima! Aspetta, aspetta chi vaju e mi japru finarmenti u paccu di pignàti chi ancora è siggillatu e cu quattru idita di pulvirazzu.

PETRU
Quattru idita di pulvirazzu! Ora si ju ti dicissi ‘ngrasciata, nun m’avissi di battiri i manu?

CUNCITTINA
‘Ngrasciata, tu u sai a cu l’hai di diri! Viditi, mischinu, quantu è travagghiaturi e ju ancora chi nun l’avia caputu! Senti, vidi chi comu tornu, si non mi spieghi veramenti comu fari a mintilla supra… pi da veru, ta rumpu ‘n testa a… pi-gna-ta! (Esce brontolando).

PETRU
Haju ‘na strana ‘mprissioni chi a chista si nun ci accurzu a lingua…

MARASCIALLU
E pirmissu, mastru Petru? (Pietro è sempre intento a togliere le sementi e buttare le pere).

PETRU
Oh, a biddizza du marasciallu! A chi l’haju a serviri a oj?

MARASCIALLU
Chi avemu, chi avemu sta matìna di novu?

PETRU
Marasciallu, unni sta putìa, c’è sempri quarchi cosa di novu! Aspittasi chi finisciu di fari stu sirviziu e a servu. (Il maresciallo s’accorge di quanto egli sta facendo e sbalordisce).

MARASCIALLU
(Osserva meravigliato) Mastru Petru, o ju nun vju bonu, o puru nun capisciu chiddu ca stati facennu; mi vuliti spiegari? Jttati i pira e pigghiati i simenti?

PETRU
(Finisce di mettere da parte le sementi) Oh, eccuti cca! Trenta coccia! Ah, si sapissi, Marasciallu! (Cattedratico) Chista è l’ultima truvata di l’agraria; frisca, frisca, nuvità assoluta!

MARASCIALLU
Ma chi, i… simenti di pira? E… i pira, pi davveru i jttati?

PETRU
E certu chi jettu! Chiddu ca hannu valuri… chisti sunnu! (Mostrando i semi).

MARSCIALLU
‘Nzoccu! I simenti?

PETRU
(Va a guardare se viene qualcuno) E allura chi! Chissi, chissi! E sapi picchì servinu?

MARASCIALLU
E certu! Pi siminari e fari avutri arvuli…

PETRU
Ma quannu mai!

MARASCIALLU
Ah, no! E a chi allura?

PETRU
Servinu… pa pignàta!

MARASCIALLU
(Sempre meravigliato) Pa… pignàta? Ah, si mettinu dintra a pignata, e… si rimina?

PETRU
(Sentendo quasi il desiedrio di mangiare) Macari! (Ripendendosi) No, nenti… nun si rimina nenti, vulia diri chi nun sunnu chisti ca si mettinu dintra a pignàta; chisti fannu mettiri avutri cosi (sillabato) di-ntra a pi-gna-ta.

MARASCIALLU
Mastru Petru, ma vi sintiti bonu? Oh, mi sta parennu u cuntu di tri surdi! Ci criditi chi nun haju caputu mancu ‘na virgula di stu discursu? Ma chi è quarchi quiz chistu ca vidistivu a talavisioni e u stati facennu a mia?

PETRU
A talavisioni, si! Chisti, servinu (va ancora a guardare se viene qualcuno) a…

MARASCIALLU
(Quasi indispettito, alza la voce) Servinu, servinu, ca parrati!

PETRU
Ssst!!! Non gridassi! Menu nni sentinu e megghiu è.

MARASCIALLU
Eh, quantu misteru sta matina, mastru Petru! Chi mi pariti stranu! E chi è, simenti sunu! Mancu si fussinu pinnuli miraculusi!

PETRU
Eccu, bravu! Dicistivu giustu; nun mi vinìa a parola, pinnuli miraculusi! (Con molta enfasi, misterioso) Cu chisti…, svuluppa la scienza! La ‘ntilligenza si ‘nn’acchiana e stiddi! Lu cidiveddu diventa… geniu!

MARSCIALLU
No!!!
PETRU
Si, ‘nveci!!!

MARASCIALLU
(Meravigliato) Cu i simenti di pira? Navutra, ora! E comu?

PETRU
Non ciù dissi, è ‘na truvata di ‘na ricerca di studii chi hannu fattu una crip (errore voluto) di scinziati.

MARASCIALLU
(Sbalordito) Ohhh! Pi ddaveru? Ci criditi chi nun l’haju ‘ntisu propriu sta nutizia? E chi scrupreru, chi scrupreru?

PETRU
(Cattedratico) Hanno rinisciuto a scoprire la “peridiospirina!”

MARASCIALLU
(Meravigliato) Peridio…chi?

PETRU
No chi! Diospirina.

MARASCIALLU
Eh, chi vuliti, cu sta camurrìa di nomi difficili chi usanu sti scienziati! E chi voli diri?

PETRU
(Con grande cattedraticità) Dunqui… (non ricorda) Ci cridi chi nun mi ricordu cchiù comu avia dittu chi si chiama!

MARASCIALLU
(Comincia a pensare anche il maresciallo) Bonu, va! Mi pari… mi pari… peridio… spirina.
PETRU
Eccu ddocu! Chissa è! Peridiospirina, chi deriva da: peri… chi sarebbiru i pira; dio… chi è ‘na truvata da Dio; e nel mentre che spirina è… no a spirina chi si pigghia pi quannu unu havi a frevi ma chi sta a significare come quarmenti che fosse un farmaco, un farmaco chi fa migliorari il cervelletto (più confuso che persuaso); capiu?

MARASCIALLU
Si propriu vaju di diri a virita… no! Nun haju caputu mancu ‘na virgula di chiddu c’aviti dittu.

PETRU
Eccu, vidi? Sti simenti servinu macari a chissu, a fari capiri tuttu e subbitu!

MARASCIALLU
Allura…voli diri chi… cu chisti, s’apprenni di cursa; si diventa sperti’… ‘ntilligintissimi?

PETRU
Di cchiù, di cchiùni!

MARASCIALLU
No!!! Scienziati?

PETRU
Ancora di cchiù!!!

MARASCIALLU
(Ora va lui a vedere se viene qualcuno, e poi sottovoce) Pi davveru? E chi fa, i vinni, i vinni sti… simenzi?

PETRU
Certu ca i vinnu! Non vidi chi l’haju priparatu una pi una?
MARASCIALLU
E… pi davveru nuddu ancora nni sapi nenti?

PETRU
Nuddu di nuddu! Non ciù dissi chi è ‘na cosa frisca frisca?

MARASCIALLU
(Va a guardare se viene qualcuno) E ju, ju… mi pozzu ccattari? Pensa chi mi farianu beni?

PETRU
Si ci farianu beni… chi, chisti? Marasciallu, lei, cu chisti, putiria puru aumintari di gradi!!! Midagghi a unni egghié! Puru ppizzati d’arré i spaddi!

MARASCIALLU
(Ora è lui ad invitare Pietro a parlare a bassa voce) Ssst!!! Non gridati, chi ponnu sentiri. E… dicitimi… Assai, assai custanu?

PETRU
Eh, veramenti… un pocu… custanu!

MARASCIALLU
E quantu, quantu?

PETRU
(Guarda se viene qualcuno) Dunqui… Quinnici coccia… trenta euru!

MARASCIALLU
Minchiuna! ‘Gna veru cari custanu!

PETRU
Eh, non ciù dissi! Fari ‘na ricerca… custa un saccu di sordi! Sti scinziati s’annu a pagari! O chi vi pari chi a ricerca a fannu a gratis! Però… poi… pi chiddu ca servinu…

MARASCIALLU
Dicu… è sicuru chi… pozzu puru aumintari…di… gradu e fari macari discursa di artu locatu?

PETRU
Artu locatu? Cu chisti ci japri un scilinguagnulu chi mancu vossia sapi chiddu ca dici! E’ comu si avissi fattu ‘na vita di leggiri libra e libra! Studiu e studiu! Non ciù finivu di diri ora ora!

MARASCIALLU
E va beni, u sapiti chi fazzu? Mi ccattu tutti! Però m’aviti di fari u scuntu?

PETRU
E comu, staju ‘ncuminciannu ora e già parramu di scuntu?

MARASCIALLU
Mastru Petru, i tempi scarsianu, ‘ncumincianu a essiri stritti!

PETRU
I tempi, marasciallu, strincinu pi tutti. Anzi vossia havi un beddu pusticeddu…

MARASCIALLU
U pusticeddu, si! Pi chiddu ca nni passa u guvernu… e u rrischiu? U rischiu unni u mittiti? Chi nni ponnu puru sparari? Sparari! U capistuu? Chi è comu a vui, chi mali chi va putiti sparari quarchi minchiata?

PETRU
E bonu marasciallu; sapi chi facemu? Siccomu a oj su i primi ca vinnu; su trenta coccia, vinissinu sissanta euru, mi nni duna cinquanta e cu sa vistu sa vistu. Però… non ciù dicissi a nuddu chi ci desi a stu prezzu! Eh, picchì allura… u guadagnu si nni va pi strata! (Li avvolge guardingo in un po’ di carta e glieli da) Eccu cca, tinissi.

MARASCIALLU
Tiniti cca i sordi, e… (guardingo) mi raccumannu, puru vui… mutu, ah! Non diciti ‘ngiru ca ju mi ccattavu sti simenti! U sapiti com’è…

PETRU
Ah, allura appostu! Ju un u dicu nenti; vossia nun parra… e così è sicuru chi nun saprà nuddu nenti! A li vostri cumanni, marasciallu.

MARASCIALLU
(Stava per andarsene) E… navutra cosa, un cocciu di simenza mi le pigghiari… prima, o dopu i pasti?

PETRU
Io ci dicissi di pigghiarisinni una a sira, dopu i pasti e prima di curcarisi.

MARASCIALLU
Comu dopu i pasti e prima di curcarimi? Ju, a sira, dopu manciatu mi vju un pocu di talavisioni; comu fazzu a sapiri quannu è dopu i pasti e prima di curcarimi?

PETRU
Raggiuni havi! Però… vossia non dissi chi si vidi a talavisioni? E allura sa po’ pigghiari duranti a pubblicità.

MARASCIALLU
E… una, dicu… una sula, nun ma pozzu pigghiari ora? Vulissi ‘ncuminciari cu fari a prova; vui mi capiti…
PETRU
(Si sente parlare Concetta che rientra con la pentola in mano) Sapi chi fa, sa pigghiassi strata facennu, chi sta rrivannu a me signùra, e chidda… è un telegiornali, ma ‘nzamà diu sapi ‘na cosa di chista, jnchi u paisi… chi lei si ccattò…

MARASCIALLU
No, no! Quannu mai! Subbitu, subbitu, mi nni vaju subbitu! (Esce).

PETRU
(Sbalordito, va a guardare da dov’è uscito) Minchiuna! Chissu, ora, è cunvintu chi havi a divintari Generali! (Guarda i soldi) Cinquanta euru quattru coccia di simenza di pira! A chissu mancu Patri Piu u sarva!

CUNCITTINA
Eccumi cca! Chi fu, chi parri sulu ora? Quantu videmu. Allura, a vidi sta (alzando la pentola come a volergliela dare in testa) pignata; si nun mi dici comu fari pi mittila veramenti supra, ju… (Rientra il maresciallo).

MARASCIALLU
Oh, signura Cuncetta! (Concettina che aveva la pentola alzata cerca di giustificarsi). E chi fa, balla?

CUNCITTINA
E… si! Veramenti stava facennu du passa di ballu spagnòlu… (fa due passi di flamenco, e…) Olé!!!

MARASCIALLU
E comu cu a pignata ‘n manu?

CUNCITTINA
Eh, a me maritu, stu… tipu di ballu… (allusiva) ci piaci chi u fazzu cu a pignàta ‘n manu! E’ veru… Pitrineddu?

PETRU
Acchi jornu ssa pignàta ta fazzu agghiuttiri… No, nenti vuliva diri…

MARASCIALLU
Ah, siccomu nun havi i nacchiri… (A Pietro) Vossia senti mastru Petru, haju pinsatu…

CUNCITTINA
Chi è puru lei, marasciallu…

MARSCIALLU
(Preoccupato, a Pietro u n po’ in disparte) Puru ju chi? Chi forsi già… idda… u sapi?

PETRU
Ma quannu mai! Idda, vulìa diri…

MARASCIALLU
A li curti, mastru Petru, turnavu picchì ci vuliva diri, ma… li pira, a quantu custanu o chilu?

PETRU
A un euru e cinquanta.

CUNCITTINA
A lei, marasciallu, ci putemu dari puru a un euru.

MARASCIALLU
Ah, puru a un euru! (A Concettina) E… mi dicissi ‘na cosa, signura, un piru quantu coccia di simenza havi?

CUNCITTINA
(Meravigliata) Di… simenza?

PETRU
Marasciallu, parrassi cu mia, ci dissi, chi me mugghieri no nni sapi nenti du discursu!

MARASCIALLU
Mastru Petru, haju pinsàtu: e nun era megghiu chi mi vinniavu un chilu di pira, allura? Nun mi custavanu cchiù picca? Avogghia di simenzi chi ci avissi attruvatu! E i pira mi l’avissi puru manciatu!

PETRU
(In disparte) Marasciallu, ma quantu simnzi si manciò?

MARASCIALLU
Sulu una, giuru!

PETRU
Vidi, vidi ca misinu a fari effettu? E si nni manciò una; avanti chi si mancia tutti ti vogghiu!

CUNCITTINA
Chi è stu discursu?

PETRU
Ora chi fa voli chi u sapi puru me mugghieri u discursu? Pi oj non si nni manciassi cchiù simensi, si nno u cidiveddu di fora ci nesci. E ora si nni jssi, si nno me mugghieri jinchi u paisi chi lei…

MARASCIALLU
Ma quannu mai! Mutu, nuddu l’havi di sapiri! Voli diri chi a prossima vota mi ccattu i pira. Salutamu… signura.

CUNCITTINA
(Fa un passo di flamenco al maresciallo e…) Olé!!! (Il maresciallo esce. Poi al marito). Ma… dimmi ‘na cosa, chi è stu discursu di simenti di Pira? Nun mi diri…

PETRU
(Tiene aperti in una mano alzata i biglietti dei cinquanta euri e…) Olé!!! Teni, va metti a pignàta, grannissima ‘nchiollara ca nun si avutru!

CUNCITTINA
No!!! Ma chi ci ‘mpaccasti? Si po’ sapiri chi ci ‘mbrugghiasti? Fa cuntu chi chissu torna cu i manetti. Tu, si pazzu! Vinnirici i simenti di pira… (guarda i soldi) quantu sunnu? Cinquanta euru! E si po’ sapiri a chi cosa ci dicisti ca servinu ddi… simenti?

PETRU
Ci dissi chi servinu pi sviluppari a scienza; divintari ‘ntilligenti…

CUNCITTINA
I trovi propriu comu i vo tu! Pi sviluppari a scienza! (Alludendo al maresciallo) ‘Gna prima di tuttu ci voli u cidiveddu! E certu chi si ccattò… iddu! A mia havii di truvari! I simenzi pi sviluppari…

PETRU
A tia t’avissinu fattu sicuramenti effettu! Sulu chi ci nni avissinu vulutu un cammiu di pira cu tuttu ssu cirividdazzu chi ha! Ma è mai possibili chi nun ti nni va bona una? Teni (le da i soldi), teni cca, va metti supra a pignata.

CUNCETTA
(Prende i soldi) Si, però sugnu sempri du pareri chi quarchi ghiornu di chistu, dintra ‘na cella di prigiuni ti vju. (Esce ripetendo meravigliata) Signuri me, cinquanta euru pi ‘na manciata di simenza di pira!
PETRU
Oh, e chidda da pignata finarmenti a risurvemu! ‘Nca va chi nun ci cridia mancu ju di putiri fari picciuli cu nenti! E’ propriu veru, nun si po’ fari assai sordi, cu sulu suduri di la frunti. Quantu mi priparu avutri simenzi, avissinu a ‘ncuminciari a veniri avutri crienti, servi chi l’haju già pronti. (Ne prepara un po’ mentre si sente cantare Cuncittina fuori scena).

V. F. SCENA
(Qualsiasi motivo, stornellato) Oh, chi truvata chi appi Pitrinu / pi fari sordi senza sudari, / vinni simenti a li scimuniti / e mazzi d’erva a li rimbambiti. / Oh, bello è / megghiu di chistu no no nun c’è! /

PETRU
Cuncittina, oh Cuncittina! Ma mai tisiccanu li argi? Ti vo stari muta? Ma fari perdiri i crienti? (quella continua).

V. F. SCENA
Su marasciallu s’adduna du truccu / veni di cursa e ci metti i manetti. / Oh bellu è, / megghiu di chistu non nun c’è!.

PETRU
A lingua! A lingua t’avissi a cadiri! (Smette di cantare) Oh, si zittiu finarmenti! E allura (conta le sementi), sunnu trenta; e vinissiru sissanta euru… sta vota mancu si veni u presidenti da repubblica ci fazzu scuintu! (Arriva qualcuno).

FILUMENA
(Entra, vestita trasandata e triste) Salutamu, cumpari Petru.

PETRU
Oh, a biddizza da cummari Filumena! Chi c’è, c’aviti chi siti accussì trasannàta?

FILUMENA
(Si toglie il foulard che aveva al collo e lo poserà su qualcosa e che dimenticherà andando via) Sugnu nne guai, cumpari Petru! Haju a me maritu chi havi ‘na matinata chi jetta vuci pu iditu du pedi!

PETRU
U cumpari? E chi fici, su rumpiu?

FILUMENA
Ma quannu! Havi l’unghiu du iditu grossu ‘ncarnàtu.

PETRU
Mi parìa chi era! E… scusati, picchì non ci tagghiati l’unghiu?

FILUMENA
Nun pozzu. Havi u iditu vunciu comu ‘na buffa; cosi!

PETRU
E comu?

FILUMENA
E chi vaju a diri! U misi passatu… nun sapennu a causa di stu duluri, curremu pu spitali… nun ci gnissaru u pedi!

PETRU
Ma chi, pi lugnu ‘ncarnàtu?

FILUMENA
Pi chissu, ‘gna si! U sapiti com’è nne spitali, comu rriva u primu malatu ci fannu li spirimenti, tutti li stranìì di stu munnu. A me maritu ci gnissaru u pedi pu iditu ‘ncarnàtu; e a donna Carmela nun fu peggiu chi avia l’ulcira perforata e cuntinuavanu a mittiricci i gocci du colliriu ‘nna l’occhi! Cumpari, forsi è megghiu lassallu perdiri stu discursu. Pari chi su misi a posta o cunigghiu, comu rriva u primu malatu, ‘ncumincianu: “tu pigghi tu, o mu pigghiu ju, tu pigghi tu o mu pigghiu ju?” Si passanu tempu cu culu di lavutri.

PETRU
‘Nn’haju tortu quannu vi dicu chi a megghiu midicina è l’erva?

FILUMENA
Ma l’erva nun po’ serviri a tutti cosi! ‘Na ruttura, o macari un partu… comu faciti cu l’erva? Ci passati ‘na rama di rosamarinu supra a panza di cu havi a cattari pi faricci nasciri u piccididdu? U sapiti comu finì cu me maritu? Chi vannu mi ci levanu u issu e si ddunanu, finarmenti, chi era di l’ugnu ca ci vinìa u duluri!

PETRU
E ora, ora… chi faciti? …Ciù tagghiati l’ugnu, finarmenti?

FILUMENA
E non vu dissi chi l’havi u iditu vunciu comu un tamburinu e troppu ‘nfiammatu? E’ pi chissu chi vinni unni vui, pi quantu mi cunsigghiassivu quarchi midicini pi putiricci livari a ‘nfiammazioni.

PETRU
Ah, nenti di menu! Sintiti chi faciti, vi dugnu ‘na manciàta di cicòria; a bugghiti, a sculati; poi pigghiati l’acqua e a mittiti dintra u frigurifiru, e quannu è bedda ghiacciata, pigghiati e ci faciti un beddu cristeri a vostru maritu.

FILUMENA
Chi cosa, u cristeri? Cu l’acqua da cicoria… ghiacciata?

PETRU
E certu! Non dicistivu chi havi ‘na forti calurìa, ‘nfiammazioni? E a cicoria…, chi è un forti rinfrescanti… e cu l’acqua ghiacciata, ci leva a ‘nfiammazioni d’un tuttu, e così, finarmenti ci putiti tagghiari l’unghiu ‘o cumpari. U capistivu?

FILUMENA
Così, diciti?

PETRU
Cummari, a veru midicina non vu dissi, è nni l’erva, u vuliti capiri si o no! L’erva guarisci tuttu!

FILUMENA
Si, ma… cu l’acqua ghiacciata…

PETRU
E scusati, cu l’acqua bugghiuta nun ci pigghianu a focu i budedda?

FILUMENA
Chissu è veru, e su diciti vui… E… nautra cosa, (va a guardare se vine la comare) dicistivu chi l’erva guarisci tuttu; ma… tuttu… tuttu?

PETRU
Ancora! Si vi dissi tuttu, voli diri tuttu!

FILUMENA
E dicitimi; nun è chi vui avissivu quarchi pocu d’erva pi fari… di dari a vostru cumpari, pi…

PETRU
E non va desi! Comu ci fati ssu beddu cristeri, e… cu l’acqua ghiacciata mi raccumannu, viditi chi nun havi cchiu nenti.

FILUMENA
Ju… veramenti… nun mi rifirisciu o iditu ‘ncarnatu, ma…

PETRU
Ma… chi? ‘Nca parrati!

FILUMENA
(Timidamente) Veramenti, cumpari, ju… mi virgognu; eccu si! Mi virgognu… di dirivi…

PETRU
(Capisce l’allusione) Ah, ora capisciu! U cumpari nun fa u so… duviri? E certu! Sicuramenti è dovutu o forti dulùri o iditu, puureddu! Vui criditi chi cu chiddu ca sta passanu ‘o pedi, havi testa di pinsàri a farei friffiti, friffiti? Daticci tempu di guariri, e poi viditi chi sicuramenti ricupera tuttu chiddu persu.

FILUMENA
(Dispiaciuta) Ma quannu! Quannu! Non viditi chi nun avemu mancu figghi? Havi di subbitu dopu chi nni maritamu, chi comu si metti ‘nno lettu… avutru chi friffiti friffiti e friiffiti friffiti! Mancu u tempu di ‘n avemaria e runfa comu fussi addrummintatu di cent’anni!

PETRU
Ah, picchì… vi diciti i prieri prima di drummintarivi?

FILUMENA
Cu, u cumpari? I prieri si! I prieri ju mi dicu, pi quantu iddu…

PETRU
U capivu, nun mi diciti cchiù nenti. Nun pò’ essiri chi u cumpari havi a quarchi avutra fimminazza pà testa?

FILUMENA
Ma quannu! E cu si l’havi a carricari a chiddu cu tutta dda gran panza ca havi!

PETRU
Chi diciti, cummari! A panza è segnu di virilità!

FILUMENA
Haju a ‘mprissioni chi vui vi viditi troppu firmi di fantascienza. A panza signu di virilità! ‘n’avutra ora! Ma comu! vi staju dicennu ca…

PETRU
E allura ‘un nni parrati cchiù; po’ essiri chi o cumpari ci vinni a meno pausa!

FILUMENA
(Sbalordita) E certu! E a mia mi vinni a prostita!

PETRU
(Preoccupatissimo) No!!! Pi ddaveru, cummari? Minchiuni! Quannu si ‘nfila ‘nta ‘na casa!

FILUMENA
(Sbalordita) Cumpari, ma sicuru vi nni ‘ntinniti di midicini?

PETRU
Picchì? Vuliti puru quarchi cosa pa prostata? (Filumena è impietrita) U sapiti chi vi cunsigghiu? Di manciari rosamarinu pistatu…

FILUMENA
Cumpari! Dicu… stati schirzannu, veru?

PETRU
Ma quannu! Vui aviti a sapiri chi u rosamarinu…

FILUMENA
(Alludendo) Ah, u capivu, mi vuliti teniri in allegria, e vi ringraziu ca mi vuliti fari curaggiu schirzannu… Allura, ma dati ssa midicina o…
PETRU
Pi vui, o pi vostru maritu?

FILUMENA
Ancora pi mia diciti! Finitila, ora.

PETRU
E va beni, u sapiti chi l’haju ‘na cosa chi fa pi vostru maritu, però… vi l’aviti a pigghiari vui, cummari, così iddu non si dduna di nenti.

FILUMENA
Ju, cumpari? Forsi capistuu mali; è me maritu chi havi, sta… carenza di ormoni sessuali.

PETRU
U capivu, u capivui, e vi dissi chi vi l’aviti a pigghiari vui a midicina pi fari effettu supra a vostru maritu; u capistivu?

FILUMENA
E scusati, si ma pigghiu ju a midicina, comu fa a fari effettu supra di me maritu?

PETRU
Ma è semplici! Sta midicina è ricca assai di ormoni chi emananu odori spiciali, e allura, u cumpari chi havi carenza di sti ormoni, chi fa? Veni attrattu di questi odori e… mi capistivu?

FILUMENA
Dicitimi, ma vui veru vi nni ‘ntinniti di pianti midicinali? Nun è chi…

PETRU
Allura, a vuliti o no sta midicina?

FILUMENA
E va beni, datimi ssa midicina.

PETRU
Ogni matina aviti a veniri cca ca vi dugnu un mazziteddu di basilicu friscu e a fogghia largha… e si! picchì si nun è friscu nun nni fa effettu. E allura vui chi faciti: ‘na vota fati a pasta cu pestu, nautra vota a pasta cu pumadureddu friscu, nautra vota…

FILUMENA
…U mettu ‘nto latti…

PETRU
Si vi piaci… ‘n’autra vota ci nni minuzzati du fogghi ‘nna ‘nzalata… ‘nzumma, aviti a truvari comu manciarivi u basilicu tutti i jorna, senza chi u cumpari si dduna di nenti, e vui viditi chi nun manca tempu chi diventa subbitu un ghiadduzzu. (Filumena si fa un po’ brutta in viso). E picchì faciti ssa facci?

FILUMENA
Eh, si sapissivu! A mia u basilcu mi fa mali...

PETRU
A chi, a prostata?

FILUMENA
E finitila ora, cumpari! Vulìa diri chi ‘un mi piaci propriu, e u sulu pinséri di manciarimillu tutti i jorna, mi fa cchianari i quadanàti.

PETRU
Eccu, quadanàti! Viditi chi già, cu sulu parrarinni, ‘ncumiau a fari effettu puru a vui u basilicu?

FILUMENA
Ma quali basilicu e basilicu, cumpari! Ca ju i quadanàti havi d’un pezzu già chi l’haju! E a notti, mi giro, mi riggiru (rabbia contenuta) mi votu ‘nta ddulettu… e nun pozzu sfuari! Vui mi capiti. E’ sulu chi u basilicu nun lu digeru.

PETRU
Eh, cummari! U sapiti comu si dici? “Pi ‘n’amuri, milli peni”.

FILUMENA
E va beni, va beni! Spiramu quantumenu di ricupirallu st’a-mu-ri! E… dicitimi, pi quantu è chi l’avissi di fari sta cura?

PETRU
Pi quantu è u periudu da durata du basilicu; se misi.

FILUMENA
Quantu! Se misi? E comu fazzu? Nenti, lassamu perdiri; megghiu mi tegnu i quadànati e fazzu a monaca di crausura.

PETRU
A stu puntu rrivatu, ju dicissi chi a facissivu u stissu a prova, anchi pi vidiri si u cumpari… battiu (gay) di lautra menza; capistivu chi vogghi diri?

FILUMENA
(Sbalordita) Ri… cchiuni, vuliti diri? E chi, tuttu ‘nta ‘na vota?

PETRU
Cummari, quannu ‘na cosa havi di veniri nun è chi tuppulìa a porta! Ma poi dicu, vui nun lu viditi… comu parra? Comu camina?

FILUMENA
Veramenti cu stu iditu chi havi così, nun è ca si capisci bonu di comu camina, si è… comu diciti vui; poi jetta sempri vuci chi havi duluri… comu fazzu a capiri comu parra? Chissu comu guarisci u pozzu avvidiri.

PETRU
Facému ‘na cosa, ju ‘ntantu vu dugnu u basilicu, e poi diciditi chiddu ca vuliti fari.

FILUMENA
E va beni, datimillu.

PETRU
Tiniti cca, e… (quasi da innamorato) spiramu chi vi jutassi a scinniri a prissioni.

FILUMENA
Grazii cumpari (si avvia e si ferma quasi sulla soglia). Allura, dicistivu, bugghiu u basilicu, u sculu…

PETRU
Cummari, no u basilicu! A cicoria, a cicoria aviti a bugghiri!

FILUMENA
Raggiuni aviti cumpari! Attrovaci a testa a unni l’avia! Vi salutu.

PETRU
Attrovicci a testa unni l’havi! Idda… dici. Scummettu chi m’avissi a manciari quattru coccia di simenza pi capillu. Certu chi si putissi, ‘o cumpari ci a dassi iu ‘na manu a jutari a cummari… chi mi pari piatusa; nun è giustu vidilla soffriri così, puuredda (entra Cuncittina).

CUNCITTINA
Chi è, ti mittisti a fari volontariatu? Cu è ca ti pari piatusa e ci ha dari ‘na manu?

PETRU
Oh, ma comu si fa, trasi sempri a puntu giustu! Pari fussi chiamata apposta! A cu voi chi le dari ‘na manu? Attrovacci chi ti ‘nzunnasti!

CUNCITTINA
Allura… è signu ca parri sulu?

PETRU
E ss’avuttra ci ammanca! Chi è (alludendo al canto di prima) finisti di banniari? Chissu modu di cantari è? Ca si diu mi nni scanza e libbira trasissi quarchi crienti, non pensi chi si nni scappava di cursa? Ma… senti, ‘na cosa, u sapii tu chi a cummari Filumena avia a prostita?

FILUMENA
Ju! E cu mi l’avia di diri?

PETRU
Mischina, chi mi parsi piatùsa…

CUNCITTINA
Ah, eccu cu era a piatùsa!

PETRU
Signuri me, idda cu a prostita, so maritu cu a meno pausa e menzu ricchiuni; viri ddocu chi furtuna! E’ comu fari un ternu ‘o luttu.

CUNCITTINA
(Sospettosa) Senti, e tu comu fa a sapiri tutti sti cosi? Nun è chi vinni (ironica) a cummari Filumena, e voli essiri cun…furtata, di tia? Ti dissi chi a mia sta cummari nun mi cunvinci, nun mi piaci propriu!

PETRU
Ma chi ti sonni a notti sti cosi? Quali cummari Filumena e cummari Filumena! Cca nun ha vinutu nuddu!

CUNCITTINA
(Si accorge del foulard lasciato dalla comare) Ah, si! E chistu… di cu è chistu, du marasciallu?

PETRU
(Cerca d’inventarsi qualcosa) Chissu eni… eni…

CUNCITTINA
Aspetta chi tu dicu ju di cu eni. (Esce a prendere una padella e rientra inviperita). Senti, fina chi ‘mbrogghi a avutri è un cuntu; ma cu mia u giochettu nun attacca propriu! Veni cca, (Petru scappa) cca a veniri, gran pezzu di ‘mbrogghia populu chi nun si avutru! Viditi chi mi ‘nteressa a mia du cumpari ricchiuni, e da cummari chi havi i calurii! Ci dici chi si havi i calurii, pigghia e si metti u culu ammoddu! Lassa chi veni cca, (ironica) a cu-mma-ri ca ci penzu ju a faricci scinniri a temperatura! (Si corre a soggetto mentre si chude il sipario). Veni, veni ti dissi!

FINE PRIMO ATTO



SECONDO ATTO

(Scena come prima)

CUNCITTINA
(Petru intento a recuperare sementi da un cetriolo) Quarchi ghiornu di chistu, a tia, nun ta leva nuddu ‘na ‘nsaccata di bastunati! Vinniricci i simenti puru a patri parrucu! E sinu a quannu vennu sti cristiani a riclamari, a cosa si po’ risolviri; ma, si diu unni scanza veni u marasciallu! U capisti, (gli fa segno come se avesse le manette ai polsi) veru, ca ti portinu dda? I simenti puru a patri parrucu!

PETRU
Ih, ma chi vò! Capaci chi puru iddu vuli umintari di gradi, macari divintari cardinali!

FILUMENA
Cardinali… cu, patri Attanasiu? A chiddu Papa u ponnu fari! ‘Mbrugghiuni, tragiadiaturi, zizzaneri…

PETRU
…Fimminaru!

CUNCITTINA
Tu zittuti! Chi tu si chiddu chi vulivi jutari a cummari Filumena (sfotte il marito ironizzando) picchì ti parìa piatusa! Ah, ma guai si a vju veniri cca!

PETRU
Ancora cu stu discursu! Ma comu nun ti siddìa! U sai ‘nveci ca staju ‘n pinseri chi u marasciallu ancora nun veni? Non passaru, già, du misi?

CUNCITTINA
E nun ha essiri cuntentu chi nun veni? Avissi a ringrazzairi a Diu ‘nveci chi nuddu s’ha ddunatu ancora du ‘mbrogghiu; chissu picchì è signu chi i simenzi si l’hannu ccattatu chiddi chi cidiveddu nun hannu propriu. Ma nun pinsari chi ti po’ finiri sempri liscia! Ju ti cunsigghiassi di livaricci manu cu sti vinniti stranìì, e ti metti a fari un travagghieddu onestu.

PETRU
E quali? Nun vidi chi crisi ca c’è? O vò chi rimittemu a pignàta o so posto?

CUNCITTINA
Ju, prima chi a mettu o postu è sicuru chi ta rumpu ‘ntesta sta pignàta!

PETRU
U sai, a discursu di pignàta, chi haju pinsatu?

CUNCITTINA
Sintemu a cu ci l’havi a viniri.

PETRU
Ah, u capisti puru tu?

CUNCITTINA
Puru ju ‘nzoccu?

PETRU
Senti chi fai, vistu chi i sordi piccamòra ci sunnu, pripara un beddu sucu cu carni di maiali, ci metti puru quattru cutini, ‘na manciata di funci porcini, peperoncinu, aromi… ‘nzumma ‘na sarsa chi u sulu ciavudu havi a fari surgiri i morti di cent’anni; metti tutti cosi dintra a pignàta e a ‘nfili sutta u tavulinu, chi o primu chi veni, dicennu di vuliri cuntu e ragiuni, ci pensu ju.

CUNCITTINA
Nun è chi ci avissi di perdiri puru… a pignàta?

PETRU
E moviti, locca! Chi si mi rinesci stu discursu, avutru chi pignati chi putemu ccattari!

CUNCITTINA
Avanti ca cunsumamu tutti chiddi ca mi rialò to matri, ‘nn’avemu di cociri!

PETRU
E allura moviti, a cu spetti a carrozza?

CUNCITTINA
Un lu pozzu sapiri a chiddu ca vaju ‘ncontru prima ca cosciu stu sucu?

PETRU
Moviti ti dissi, chi sentu c’avissi a veniri curcunu!

CUNCITTINA
Spiramu nun veni u marasciallu! (Si avvia).

PETRU
Ancora cu sta camurrìa di marasciallu! Cuncittina, mi raccumannu, u ciavudu s’havi a sentiri! (Esce) Spiramu chi funziona! (Si rimette a togliere sementi) ‘Ntantu ju cuntinuu a priparari simenti, cu sapi… (Arriva qualcuno; è la comare).

FILUMENA
Salutamu, cumpari Petru.
PETRU
(Ha un sussulto) Un motu mi facistivu pigghiari! Ssst!!! Nun parrati propriu!

FILUMENA
(A bassa voce) E comu fazzu a farivi sentiri chiddu ca ve diri?

PETRU
Voli diri chi mu diciti ‘nautra vota.

FILUMENA
No vuliti sapiri comu finiu cu cumpari, si era ricchiuni o…

PETRU
(Preoccupato, va a vedere se rientra la moglie) Cummari, pi mia u cumpari si po’ puru drogari, jittari a mari… nun mi nni futti nenti, e u sapiti chi vi dicu, chi si tiniti pi davveru a saluti, jitivinni, avanti ca veni a cummari!

FILUMENA
(Petru sempre guardingo e preoccupatissimo) A cummari? E dopu ca veni chi po’ fari, scusati?

PETRU
Fina ca veni cu nenti, forsi… ma si diu mi nni scanza trasi cu a pignata ‘n manu!

FILUMENA
(Si avvicina per tastargli la testa e guardalo meglio) Ma c’aviti chi faciti così? E’ sicuru chi vi sintiti bonu?

PETRU
(Ha paura se entra la moglie, e indietreggia) No, no, no, no, no!!! Nun vi rrisicati a vicinarivi! A tuccarimi!
FILUMENA
(Sente odore) Chi ciavuru! Chi è, festa a oj? Pozzu (Voleva entrare a vedere) trasiri, cumpari? Così servi chi salutu a cummari?

PETRU
(Preoccupatissimo la trattiene) Ma unni, unni jiti? ‘Mmucca ‘o lupu jiti? Ju vi cunsigghiassi di jirivinni a casa, vi dissi, chi chistu nun è jornu di festa, e nun è mancu jurnàta chi fa pi vui!

FILUMENA
Ah, picchì, sta forsi mali a… cummari?

PETRU
Peggiu!

FILUMENA
Comu peggiu? Voli diri chi sta mali, mali?

PETRU
Oh, finarmenti u capistivu! Ci a statu cca u dutturi, e si nni ju propriu ora,ora! Un lu viditi chi mancu mancu ci pozzu trasiri ju!

FILUMENA
Ah, non si po’ trasiri dda… ghintra?

PETRU
Sinu a quannu nun s’accerta chiddu ca havi a cummari, no! U dutturi pensa chi havi… “l’ucchialiti!”.

FILUMENA
(Preoccupata, non capisce) L’ucchialinu? Chi fici, si ccattò l’ucchialinu?

PETRU
Ma quali ccattò e ccattò! “L’ucchialiti!” E’ ‘na malatìa ‘nfittiva chi si pigghia… a sulu guardari, e chi s’attacca forti, forti all’occhi. (Mostra un paio di occhiali scuri che si trovavano posati li vicino) I viditi chisti? I tegnu pi quannu idda mi chiama chi havi di bisognu! U capistivu? Mi mettu… quantu lu mali nun mi cuntaggia, (se li mette) viditi? E trasu.

FILUMENA
(Preoccupatissima) E ju, ju chi vi tuccavu, allura… (Si pulisce le mani di sopra).

PETRU
E non vu dissi di nun vicinarivi! Di non tuccarimi! Sapiti chi faciti? Jtivinni a casa di cursa e stricativi i manu forti forti cu un pocu di limuni e sali. Forza smuvitivi! Chi spittati chi l’ucchialiti vi cchiana ‘nta l’occhi?

FILUMENA
(Premurosa) Si, si di cursa! Mi nni vaju di cursa! (Si avvia) E… s’aviti di bisognu chiamatimi. (Esce).

PETRU
Gna veru ‘mpiccicusa è a cummari! (Annusa in aria) Minchiuni chi ciavuru! Cuncittina, Cuncittina! Prontu è?

CUNCITTINA V.F.S.
Staju vinennu!

PETRU
Spiramu ca funziona u discursu da pignata!

CUNCITTINA
(Entra sorreggendo la pentola) Ma chi fa cu ss’o cchiali misi?

PETRU
Ah, l’occhiali! (Lo toglie) Nenti… circava ‘na cosa…

CUNCITTINA
‘Na cosa? Circavi ‘na cosa cu l’occhiali du suli? Unni, unni dicisti di mittilla a pignata?

PETRU
(Indicando un tavolinetto li nei pressi) Cca, mettila cca sutta.

FILUMENA
(La posa e batte la testa nell’uscirla da sotto il tavolo) Hai!!! Corpu di sangu a tia cu tutta a pignata. Amu a vidiri unni avemu a ghiri a parari!

PETRU
E ora, lassa fari a mia. Tu basta chi mi veni d’appressu a chiddu ca dicu, chi o restu ci pensu ju. (Arriva qualcuno) E cca c’è u primu!

CUNCITTINA
(Preoccuata, implora un quadro di un santo appeso alla parete con un lumino acceso) San Cisippuzzu, pinsatici vui! Spriamu chi un mi è u marasciallu! (Va a guardare. Spaventatissima) Oh madonna! Iddu, iddu èni!!! E c’è macari nautru carrabbineri! Nun è chi ti vinniru a rristari?

MARASCIALLU
Salutamu, mastru Petru! Bon giornu signura. A oj nenti… ballitti?

APPUNTATU
(E’ balbuziente a causa delle sementi che gli ha dato il maresciallo) Adirato) Sa-salutamu! (A Petru) Vu-vui siti, ma-mastru Pe-petru?

PETRU
A sirvilla, appuntatu! Ah, (Al maresciallo) amu caputu! Vinistivu pi quantu vi dugnu quarchi midicina pi fallu parrari bonu!

APPUNTATU
La-lassati, pe-perdiri! Vi-vinni, pi-pi… pi.-pi…

CUNCITTINA
Scummittemu chi vinistivu cca pi pisciari?

APPUNTATU
Ma-ma quali pi-pisciari e pi-pisciari! Vi-vinni, pi-picchì Ma-mavissivu a pa-pagari i spi-spisi!

CUNCITTINA
(Meravigliata) Scusati, ma… i spisi di chi?

APPUNTATU
I-i i-iddu u sa-sapi!

PETRU
Ju nun sacciu nenti!

MARASCIALLU
Forsi è megghi parru ju. ‘Nzumma, accurzannu, mastru Petru, dda simenza chi vui mi vinnistivu all’incirca du misi fa, e chi poi nun ha fattu nuddu effettu…

PETRU
Marasciallu, si viri chi a cura è longa, e si prima un la finisci di fari…

APPUNTATU
Mi-mi li-livastivu di pu-putiri pa-parrari!

PETRU
Ju?

APPUNTATU
E-e-e-e-e cu, me-me soru!

MARASCIALLU
(Un po’ adirato) Ora basta, appuntatu, e stia sull’attenti! (L’appuntato si mette sull’attenti) So io quello che devo dire! ‘N pochi paroli, ddi simenzi ca vui mi vinnistivu… e a caru prezzu, siccomu vitti chi nun mi facianu nuddu effettu, pinsavu di dariccinni corcuna al qui presente appuntatu…

APPUNTATU
(Risponde come si suole rispondere all’arma) Si-signor si, ma-marasciallu!

MARASCIALLU
…Pi vidiri si puru a iddu nun ci facianu nuddu effettu; nun ci nni ju una pi traversu e sta pirdennu a parola!

APPUNTATU
Si-signor si, ma-marasciallu!

CUNCITTINA
(A quegli scatti sull’attenti dell’appuntato, sussulta) Viramenti ju dicissi puru… u cidiveddu.

MARASCIALLU
(Annusando in aria) Sapiti chi sentu un ciavuru… particolari; troppu bellu! Chi è festa? Chi priparastivu di bonu, signura?

CUNCITTINA
(Imbarazzata) Ju… veramenti…

MARASCIALLU
Chi è, segretu e … ‘un lu putiti diri?

CUNCITTINA
Dicemu…

PETRU
(La toglie dall’imbarazzo) Nun ti prioccupari, o marasciallu ciù putemu diri, ‘n amicu è! Veru marasciallu?

MARASCIALLU
(Non capisce) Ma… diri… chi cosa?

PETRU
Marasciallu, però… (va a guardare se viene qualcuno e poi con tono misterioso) Nun l’havi a sapiri nuddu! E (indicando l’appuntato) nni putemu fidari di l’appuntatu?

MARASCIALLU
(Meravigliato, non capisce) Nun è di stu paisi, però è un appuntatu in gamba.

APPUNTATU
Si-signor si, ma-marasciallu!

CUNCITTINA
(Sussulta) Corpu di sangu! Un motu mi sta facennu pigghiari! U facissi mettiri normali, (parlando per l’appuntato che stava riggido sull’attenti) marasciallu, chi pari s’avissi ‘nghiuttutu un palacciuni!

MARASCIALLU
Riposu, riposu, appuntatu. (A Petru) E allura, chi mi stava dicennu?

PETRU
Ci stava dicennu, chi tantissimi anni fa, truvai unni ‘na casa vecchia di campagnia…, (va a guardare ancora se viene qualcuno) ‘na casitta abbannunata cu sapi di quant’anni, e sutta na cropa (mazzu) di sarménti (tralci di vite), ‘na pignata. Ricordu chi ddu jòrnu avia ‘na gran fami, marasciallu, e allura pi scherzu ci dissi… sempri a pignata, “pignatedda, pignatedda, chi di lu focu ju ti scanzu,/ priparami ora un beddu pitànzu!” (Con molta enfasi) E chi fu! ‘ntempu quattru e quattr’ottu nun vju a pignata chi fumava e china di beni di diu! E havi di tannu chi a tinemu sempri pronta e sutta a tavula, (indicandola) dda, a vidi? Sempri pronta pi quannu avemu a manciari…

MARASCIALLU
Si, ma già u ciavuru c’è, e senza chi vui ancora aviti parratu cu a pignata.

PETRU
Cu ciù dissi! Già ci l’aviamu cumannatu di priparari; nno mentri ‘ntismu genti arrivari e a rimisimu sutta a tavula; ma nun sapiu chi eravu vuiavutri! Nun sapemu mancu chi nni tocca di manciari a oj! Però chiddu ca è sicuru è, chi megghiu di comu manciamu nun putemu; non senti chi ciavuru? Chisti sunnu ciavuri ca sannu di magìa!

MARASCIALLU
(Guarda sbalordito l’appuntato) U sapiti chi a storia mi ‘ncumincia a piaciri! E… mi vinni ‘na bedda pinsàta! Si propriu nun vuliti chi spurgemu dinunzia pi truffa e danniggiamenti alle… (indicando l’appuntatu) persone… dicu giustu, appuntatu?

APPUNTATU
Si-signor si! Ma-marasciallu. Pe-però a pi-pignata to-tocca a mia, pi-pigghialla!

CUNCITTINA
Mi scusassi, marasciallu, e ju comu fazzu, chi m’havia abbituatu a ‘un cociri cchiù e a stari a panza all’aria, sapennu di nun priparari cchiù a manciari?

PETRU
Chissu dici!! E nuautri comu facemu, ora, chi nun avemu dintra mancu un pocu di spisa pi manciari?

MARASCIALLU
Si è pi chissu (prende il portafoglio e gli da un po’ di soldi), tiniti, tiniti cca, avogghia di spisa chi pututi fari; e lei, signura, voli diri chi sta un pocu cu a panza ‘o sutta.

PETRU
E va beni; però chistu, (riferendosi al sugo che c’era dentro la pentola) a ricordu di l’urtima vota, prifirissi mu lassati cca. (La svuota in una zuppiera) Tinissi.

APPUNTATU
(Principio di lite) A mi-mia l’a-laviti a dari a-a pi-pignata!

MARASCIALLU
Chistu dopu u videmu, jamuninni per ora.

APPUNTATU
Chi-chistu u vi-videmu o-o-o-o-o-ra!

MARASCIALLU
(Con ordine categorico) Appuntato, le ordino di consegnarmi la pentola!

APPUNTATO
A-agli o-ordini, ma-marasciallu! (Dando la pentola al maresciallo).

MARASCIALLU
Vi salutu, mastru Petru! Signura! (Fa due passi di danza spagnola e…) Olé!!! (Vanno via).

PETRU
(Va ad assicurarsi che si siano allontanati) Olé, si! U vidi chissi dui, ‘nnavissivu di manciari simenza! (Alla moglie) Vidi, (mostrando con la mano alzata i soldi) Vidi quantu sordi? Ducentucinquanta euru!

CUNCITTINA
(Sbalordita) No, no, no, no!!! Tu hai sicuramenti quarchi rotella chi non ti funziona bona! Comu! ‘Nveci di vidiri comu risolviri u primu discursu, nni nesci ‘o chianu nautru!

PETRU
E zittuti, cataprasima! Cchiù tostu sai chi mi prioccupa? Chi chissi mancu a casa rrivanu; sicuramenti, comu girinu l’angulu, provanu a pignàta e comu vidinu ca nun funziona tornanu subbitu arreri!

CUNCITTINA
(Preoccupatissima) E comu facemu? Ma dicu ju cu mi porta ‘nta sti ‘mbrogghi!

PETRU
E bonu ora! Senti chi fai ‘nveci, e di cursa puru! Pigghi un sacchettu di chiddu ca si mettinu i cosi pi congelari, e ci metti ‘na picca d’acqua cun pocu di culuri russu comu fussi sangu, e tu metti ppuntatu a ciancu sutta a vesta, chi dopu ci penzu ju. Comu iddi tornanu facemu finta di sciarriarinni, e tu vidi chi scherzu chi ci cumminu e du cumpari. Curri, moviti!

CUNCITTINA
Bedda matri! Mi scantu! Nun è megghiu chi ci dicemu i cosi comu stannu?
PETRU
Ancora! Oramai è troppu tardu pi pinsàri a chissu. Smoviti, ‘nveci prima ca tornanu! E moviti! Chi spetta a carrozza? (Esce di corsa). E sinu a cca ci semu. Quantu fazzu un pocu di largu. (Comincia a spostare e fare largo; cerca un coltello appuntito e lo trova nei pressi; gli scivola sopra la mano come a vederne il taglio) Ecculu cca! Cu chistu c’è cumminari un scherzu a tutti dui chi su ricorderanno sinu ca campanu. (Alla moglie) Comu finì? Ancora assai ci voli?

CUNCITTINA
Arrivu, arrivu! Staju vinennu! (Si sentono arrivare i due che ne vogliono di conto e raggione).

PETRU
(Finta di essere adirato, tiene il coltello dietro la schiena per non farlo veder ai due; come entra la moglie inscena una furibonda lite). Cca, cca a veniri! Svirgugnàta!

MARASCIALLU
Eh, no, sta vota passastivu u limmitu, caru mastru Petru! Cca, cu sta cosa, (mostrando la pentola) nun succedi nenti! Nun pripara nuddu manciari, avutru chi storii!

CUNCITTINA
(Rientra adirata) Parra! Chi c’è? Chi hai chi fai sti gran vuci?

PETRU
Ti dissi chi tu nun ma fari fari sti fiuri cu marasciallu!

APPUNTATU
Sta-sta vo-vota vu-vulemu pa-pagati i spi-spisi, si-signura!

PETRU
(Sempre agitato) Ma… (al maresciallo) vossia ci dissi giusti i paroli a pignàta?

MARSCIALLU
Ci dissi pi filu e pi signu chiddu ca dicistivu vui: “Pignatedda, pignatedda, di lu focu ca ti scanzu, / priparanni ora un beddu pitànzu!”

PETRU
Eccu ddocu! Vidi, vidi chi sbagghiò? Nun è pri-pa-ra-nni, ma… pri-pa-ra-mi.

APPUNTATU
E-e-e-e-e nu-nuatri du-dui se-semu!

PETRU
(Alla moglie) Vidi, vidi chi c’è ddocu? Non tu dicìa ju chi sicuramenti sbagliavanu? E ora, ora comu a mittemu?

CUNCITTINA
(Sempre adirata) Oooh!!! Ma chi vò di mia? Non foru iddi ca sbagghiaru? E poi… non ci a dasti tu a pignàta? Arranciativi, ora, tutti quantu siti!

PETRU
Ah, si, accussì ta penzi! (Alza il coltello e glielo conficca… si a per dire, dove c’era il sacchetto col finto sangue) Ca teni cca allura!!!

MARASCIALLU
(Cuncittina cade a terra come fosse morta, si vede uscire il sangue.I due rimangono senza parole, impietriti) Ihhh! Ma chi cazzu cumminastivu, mastru Petru!!! A vostra mugghieri vi sciucastivu!

APPUNTATU
Chi-chistu è pa-pazzu, li-libiru, ma-marasciallu! A-a-tta-ttaccamulu!
MARASCIALLU
Mo capistivu chi mazzastivu a vostra mugghieri?

PETRU
Ma quali ammazzari e ammazzari! Ci vosi dari ‘na lizioni! Eh, idda l’havi a capiri chi dintra cumannu ju!

MARASCIALLU
Ma c’havi a capiri, pezzu di bestia chi nun siti avutru, chi l’ammazzastivu pi daveru!

PETRU
Ancora, marasciallu! Ora ci fazzu avvidiri chi nun è veru nenti; ci vosi dari ‘na seplici lezioni. (Prende dalla tasca un piccolo flauto o piffero e comncia a suonare una musichetta orientale, mentre Cuncittina comincerà ad alzarsi lentamente seguendo il ritmo. I due rimangono stupefatti).

MARASCIALLU
(All’appuntato) …Dicu… vitti puru lei, appuntatu?

APPUNTATU
Si-signor si, si-signor ma-marasciallu!

MARASCIALLU
(Guarda, giranado attorno a Cuncittina, meravigliato, se è davvero viva) Minchiuna! E comu fu ca potti succediri?

PETRU
U vidi chistu? (indicando il flautino) Chistu… è un friscalettu maggicu! Chi ju adopiru cu me mugghieri ogni vota chi ce fari pigghiari ‘na botta di cacazzu! U capiu u discursu?

MARASCIALLU
(Sempre sbalordito) Allura cu chistu, vui… Eh no! Nun ci cridu!Mi l’aviti a fari sunàri puru a mia!

PETRU
Ma… avissimu ammazzari all’appuntatu pi fari a prova?

APPUNTATU
(Fa un gestaccio) Tè!!!

MARASCIALLU
Chista si ca è ‘na bedda miravigghia! E… dicitimi, nun è chi…

PETRU
(Glielo toglie velocemente dalle mani) Eh, no! Chistu non si vinni propriu! E… mancu si mi dassivu…

MARASCIALLU
…Quattrucentu euru?

CUNCITTINA
(Sviene) Oh, no!!!

MARASCIALLU
Oh, madonna!

PETRU
Ancora, marasciallu? No vitti chi è tuttu pi finta? Idda è convinta di essiri morta; ma… (mostrando il fischietto)

MARASCIALLU
…U friscalettu! Si, ma ora u voghiu sunari ju, mastru Petru!

APPUNTATU
Ma-marasciallu, ju-ju!
MARASCIALLU
(Lo guarda in cagnesco) Uhm!!!

APPUNTATU
(Scatta sempre sull’attenti) Co-comandi, -sisignor ma-marasciallu!

MARASCIALLU
E la smetta, cu sta camurrìa di ginnastica, chi cca nun semu a caserma!

CUNCITTINA
(Il maresciallo comincia a suonare e Cuncittina si alza lentamente). Bedda matri! Unni sugnu? Chi mi sentu strana!

MARASCIALLU
U sapiti chi vi dicu? Eccu cca i quattru centu euru! (Poi a Cuncittina) Signura, nun bastanu quattru centu?

CUNCITTINA
(Sbalordita) Veramenti…

APPUNTATU
Fa-facemu ‘na-na cosa ma-marasciallu; ju nni ne-nesciu ‘na-navutri qua-quattru centu, e u-u-u-u-u fri-friscalettu nu-nu cc-ccattamu ‘nze-nzemmula!

CUNCITTINA
(Sviene di nuovo) Oh, no!!!

APPUNTATU
Sta-sta vo-vota le-le su-sunari ju!

PETRU
(Preoccupato) Appuntatu, ma… nun è chi sunati pi comu… parrati?
APPUNTATU
Bo-bonu u so-sonu!

MARASCIALLU
Mastru Petru, e non si vidi ora si funziona!

PETRU
Nun vulissi chi sunassi mali e ju avissi a perdiri pi davveru a me mugghieri!

APPUNTATU
Nu-nun vi pri-prioccupati (suona il fischietto mentre Cuncittina si rialza lentamente).

CUNCITTINA
Matri, chi mi sentu curiusa! (L’aiutano a sederla sulla sedia).

MARASCIALLU
E bravu all’appuntatu! U sapiti chi facemu ora? Turnamu a casa unni i nostri mugghieri, armamu ’na sciarra e i mmazzamu cu ‘na cutiddàta, tantu poi… sunamu u friscalettu e arriviscinu; servi chi accussì ciù facému pigghiari macari a iddi un beddu cacàzzu! Chi nni penza appuntatu?

APPUNTATU
(A Petru) Co-comu arrivu a ca-casa, pi-pigghiu u cu-cuteddu, l’a-lammolo bo-bonu, e… (facendo come a conficcarlo) zamt!!! Ce fa-fari pi-pigghiari pu-puru a me mu-mugghieri u-u-u-un beddu ca-cacazzu! Sa-salutamu! (Escono parlando a soggetto).

CUNCITTINA
(Preoccpata, va ad accertarsi che i due siano già lontani ) Ma… ti rendi contu di chiddu ca sta cumminannu? Chiddi, ora, vannu e ammazzanu i mugghieri! Mo capisci?
PETRU
E chi è? Mali pi iddi!

CUNCITTINA
Ah, mali pi iddi! E s’avissinu ammazzatu a mia?

PETRU
Mali pi tia; comu vidi, ju, nun ci trasu propriu, quindi…

CUNCITTINA
Tu, si pazzu! Tu ha u cidiveddu foripostu! Tu sta facennu cummettiri du omicidi!

PETRU
Ju? E comu, cu friscalettu?

CUNCITTINA
Cu friscalettu, si!

PETRU
Teni cca, babbasunazza! Vidi quantu sordi? (Prende un altro fischietto che aveva ancora in tasca) Teni, e chistu tu rrialu a tia… (Entra in casa).

CUNCITTINA
Va faccillu sunari a to soru! Ca comu s’addunanu da traggedia, nun vennu e ammazzanu puru a tia? (Si sente chiamare e arrivare qualcuno; è la comare. Entra agghindata e con un grosso paio di occhialoni scuri).

FILUMENA
(Sbalordita e mezza impaurita) Vui, cummari! (Si mette la mano davanti agli occhi).

CUNCITTINA
Chi è, chi vidistivu u fantasma? Ju, ju sugnu! Non vi piaciu… ju? Ma chi vi mittistivu l’ucchiali da sardatrici, o chi puru c’è eclissi solari?

FILUMENA
Vju chi siti schirzusa; chi fu, vi passò già… l’occhialiti?

CUNCITTINA
(Non capisce) L’ucchia… chi?

FILUMENA
Allura è signu ca vi pozzu guardari senza occhiali? Siccomu u cumpari dici chi pi guardari a vui m’avia di mettiri l’occhiali…

CUNCITTINA
Vui, l’occhiali scuri vi l’aviti a mettiri pi guardari o cumpari e no a mia!

FILUMENA
(Non capisce) Ah, chi forsi l’occhialiti… a pigghiò… puru u cumpari?

CUNCITTINA
U cumpari, u cumpari a pigghiò! (Allusiva) E a pigghiò puru ‘nforma difinitiva, e ju vi dicissi di un u guardari propriu, (ironica) si nun ci vuliti lassari a saluti!

FILUMENA
Bih! E chi fici, aggravò a malatìa?

CUNCITTINA
(Sempre ironica) D’assai, d’assai a ggravò; e vi cunveni turnarivinni a casa prima chi è troppu tardu!

FILUMENA
E certu cummari! Vi salutu. Chi disgrazii, quannu si ‘nfilanu ‘nta ‘na casa! (Esce facendo scongiuri). “Fora malocchiu, e dintra bon’occhiu; fora mal’occhiu e dintra bon’occhiu; acqua cavudda e sucu d’approcchiu”. (Esce).

CUNCITTINA
(Andandole dietro con scongiuri) “Acqua davanti, ventu d’arreri, e balatùna ‘nmenzu i pedi!” Oh! E finarmenti a st’avutra camurrìa ‘nna livamu di ‘ntunnu! (Si sente suonare l’ambulanza) Bedda matri! E a cu portanu ‘o spitali? (Arrivare qualcuno) E cu è, ora? (Va a guardare. E’ un carabiniere) Un carrabbineri! E chi voli chistu? (Chiama il marito) Petru, oh Petru! Veni, chi c’è un carrabbineri novu! (Entra il carabiniere; avrà l’accetto nordista).

CARABINIERE
Buon giorno signora! E’ questa la bottega di un certo… Pietro?

CUNCITTINA
A sirvilla! Ju sugnu a mugghieri; si voli mi po’ lassari dittu a mia…

CARABINIERE
No signora! E’ con lui che devo parlare… in privato. (Entra Petru).

PETRU
Ssabbenerica, brigateri! Chi è novu du paisi? (Suona ancora la sirena). E chi successi?

CUNCITTINA
Bedda matri! E chi c’è sta matina cu sti sireni?

CARABINIERE
E’ per questo che mi trovo qui da voi, per la storia del maresciallo!

CUNCITTINA
(Preoccupatissima) Chi fici, mmazzò già a mugghieri?

CARABINIERE
Il maresciallo? Ma no!

PETRU
Allura l’ammazzò… l’appuntatu, a mugghieri?

CUNCITTINA
(Capendo d’essere stati scoperti) E ciù dicìa ju! Lassala perdiri sta vinnita di ‘ntrallazzi! No! Ora u vidi, u vidi comu finiu? Chi murìu a mugghieri di l’appuntatu!

CARABINIERE
(Meravigliato) E’ morta pure la moglie dell’appuntato, quello che ha conficcato il coltello all’addome del maresciallo? Quello che parla balbettando?

PETRU
(Guarda la moglie, sbigottito) Comu… comu? Allura l’appuntatu un ammazzò a so mugghieri?

CARABINIERE
Ma quando mai! Ha invece tentato di uccidere il maresciallo! Gli conficcò il coltello all’addome e poi… impazzito, tirò dalla tasca un fischietto e cominciò a suonarlo al collega riverso per terra e che non dava alcun segno di vita! Poverino, forse pensava di farlo risuscitare col suono del fischietto. Lo hanno portato al manicomio; per questo il suono delle sirene. Capito perché mi trovo qui? Ci hanno avvertito alla centrale e siamo dovuti accorre tutta la squadra.

CUNCITTINA
Allura, lei un vinni pi… me maritu?

CARABINIERE
Ma certo che sono venuto per suo marito! (A Petru) Non è lei Pietro?

PETRU
(Continua a non capire) Sintissi, brigateri…

CARABINIERE
Guardi che io sono Capitano, Capitano della squadra investigativa ch’è intervenuta a fare perizie alla disgrazia…

PETRU
E… ju, ju chi ci trasu, mi scusassi, cu discursu da disgrazia?

CARABINIERE
(Meravigliato) Lei? Niente!

CUNCITTINA
Allura me maritu… è nuccenti? (Fa due passi di danza e…) Olé!!! (Esce, facendo ogni tanto capolino per capire il discorso dei due).

PETRU
(Meravigliato, guarda Petru) No, nenti, (fa segno al carabiniere come se la moglie fosse matta) E’ fissata cu stu ballittu… (il capitano non capisce) chi è, nun capiu?

CARABINIERE
Senta, signor Pietro… poiché ho sentito il maresciallo balbettaremi all’orecchio di lei e delle sue sementi di pere miracolose… (guarda se rientra Cuncittina per non farle capire) che… pare aiutino… diciamo a sviluppare il quoziente intellettivo…, diventare più inteligenti insomma! volevo chiederle…

PETRU
Signor capitanu, lei ristò ‘nn’arreri! Ddi simenti di pira comu dici lei, già sunnu fori moda!

CARABINIERE
(Dispiaciuto) No!!! Allora…

PETRU
Però… l’urtimu ritruvatu di la scienza agraria è cchù ‘mpurtanti!

CARABINIERE
E… sarebbe?

PETRU
(Cattedratico) Li simenti di citrola! Basta manciarisinni una e lei scumpari d’un tuttu!

CARABINIERE
Vuol dire che non mi vede più… nessuno?

PETRU
Nuddu di nuddu!

CARABINIERE
Neanche… se mi metto davanti a mia moglie?

PETRU
Capitanu, forsi nun mi spiegavu bonu; cu chisti lei po puru jittari u… comu si dici… u giubbottu antiproettili e si para davanti e banditi! Iddi nun s’addunanu di lei! U capiu? Nun ci ponnu sparari! Nun lu vidinu! Però nun s’havi a scurdari di pigghiarisi u cocciu di simenza di citròlu, prima, eh!

CARABINIERE
Allora io, mangiandomi un semino di cetriolo… posso intervenire pure a catturare i banditi e… non mi vedono?

PETRU
Capitanu, lei, basta chi si mancia un cocciu di simenza ci dissi, ca po’ caminari a nuda chi no vidi nuddu! (Il capitano resta a guardare) Nun ci cridi, veru? Si nni manciassi un cocciu ora e si nni po’ turnari a casa puru senza mutanni! (Ne prende una dal tavolinetto e gliela da) Tinissi, sa manciassi.

CARABINIERE
Però, non mi ha ancora detto che durata ha l’effetto.

PETRU
E ddocu havi a stari attentu lei, picchì… si si mancia a simenza du citrolu di maggiu e allura havi a durata di deci minuti; mentri si è chiddu di giugnu dudici minuti, e così a jri avanti, a ogni misi scattanu du minuti.

CARABINIERE
(Preoccupato) E io come faccio a sapere a quale cetriolo appartengono i semi?

PETRU
Signor capitanu, i prezzi varianu a secunnu du misi! Si lei i pigghia di Maggiu hannu un prezzu; si pigghia di giugnu su cchiù cari, lugliu ancora di cchiù, e così pi l’autri misi. E’ comu si lei ccatta ‘na batteria bona chi havi ‘na carica longa, chi custa o stissu di chidda ca havi ‘na carica bascia? (Il marescialo guarda sbigottito) No capiu u discursu?

CARABINIERE
(Cominciando a capire) Ah, quindi a secondo per quello che servono bisogna chiedere di che mese è il cetriolo per avere la giusta durata! E… questi che ha lei di che mese sono?
PETRU
Eh! Chisti sunnu tutti du misi d’austu!

CARABINIERE
Che vorrebbe dire… Agosto?

PETRU
Eh, ju sulu di chisti tegnu!

CARABINIERE
Allora costano molto?

PETRU
Certu, custanu cchiù cari, però comu durata…

CARABINIERE
E il prezzo?

PETRU
Il prezzo, il prezzo! Dicemu ca ogni cocciu custa deci euru.

CARABINIERE
(Sbalordito) Dieci euro?

PETRU
Capitanu, i scinziati si fannu pagari! O chi ci pari chi studianu a gratis! Facemu ‘na cosa, ‘nn’haju vinticincu coccia, mi paga pi vinti e affari fattu; però nun lu dicissi a nuddu, si nno si rumpi a piazza!

CARABINIERE
E va bene! Ma… è sicuro che nessuno s’accorge di me?

PETRU
Ah, ma allura difficili è vossia! Sintissi chi facemu, chisti sunnu ‘na confezioni di 25; una, chi l’avia misu di latu, ci a dugnu e sa pigghia ora, si spogghia e si nni po’ ghiri a casa nudu chi un lu vidi nuddu!

CARABINIERE
Ah, quindi mi devo spogliare ogni volta che prendo una seme?

PETRU
E certu! Si nno si vidinu i fregi, i buttuna a fibbia… ma…, i mutanni cu i buttuna l’havi?

CARABINERE
No, sono con l’elastico.

PETRU
E allura appostu semu; è comu farisi i raggi signor capitanu. Lei si l’ha fattu mai i raggi?

CARABINIERE
Si, qualche vota li ho dovuti fare anch’io.

PETRU
E allura, si pigghiassi a simenza e si spogghia, servi chi cumincia cu fari a prova.

CARABINIERE
Così dice? E va bene! (Prende la semenza e incomincia a spogliarsi sino a che rimane in mutande).

PETRU
(Finta di meravigliarsi, cerca) Minchiuna! Scumpariu d’un tuttu! E ora! Unni si trova, capitanu?

CARABINIERE
Sono qui, accanto alla sedia. (Entra la moglie con due valigie di quelle vecchiotte che si usavano un tempo legate con lo spago, e fa finta di non accorgersi del capitano).

CUNCITTINA
E allura, Petru semu pronti? Unni è, si nni ju u brigateri? (Il capitano fa segni di compiacimento stropicciandosi le mani). E… sti robbi cca ‘nterra? Nun è chi ci vinnisti i simenti…

PETRU
E certu! Nun vidi chi scumpariu?

CUNCITTINA
(Facendo finta d’aver paura) E unni è ora? Bedda matri mi scantu! Ancora cca è? Nun è chi mi l’avissi avvidiri cumpariri nudu?

PETRU
Ma quannu! Si nni ju di cursa, prima ca finìa l’e-ffet-tu! (Il capitano si ricorda dell’effetto ed esce di corsa, mentre i due lo seguono meravigliati). E… dimmi ‘na cosa, chi sunnu sti valiggi?

CUNCITTINA
Chi sunnu! Comu chi sunnu! Picchì tu vulissi stari ancora cca? I priparavu pi jrininni di cursa, scumpariri pi ‘na pocu di jorna! Prima chi pigghiamu ‘na ‘nsaccata di bastunati! (Prendono le valige) Di cca, niscemu di cca! (Si sentono voci in strada a soggetto per il capitano nudo, si sentirà anche una sirena d’ambulanza). Pureddu, puru ambulanza arrivò! Di cursa, di cursa mi nni scappu! (Esce, mentre Petru si porta con tutta la valigia sul proscenio e narrerà in rima la morale).

PETRU
Finerinu li tempi di quannu Betta filava;
ora mancu scura e nni nasci una nova!
Li tassi ‘nchiananu sinu a li stiddi,
javuti, si ttisanu ‘ntesta li capiddi.
Ora, chi cumpagnu nostru è lu bisognu,
si spremi lu ciriveddu e nasci lu ‘ncegnu.
Si lotta cu li denti pi comu manciari;
ci voli furtuna pirsinu a cacàri…
tintu cui nun sapi l’arti d’arranciari.
Pi campari, strittu e maluparàtu,
nun cè bisognu d’essiri avvucatu;
nun servi mancu aviri granni scola,
picchì… pi furtuna chi cè ancora
cu cridi sempri… ‘o miraculu di citròla.


SIPARIO